Part of 2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig – Senedd Cymru am 2:28 pm ar 17 Gorffennaf 2024.
Mike, diolch yn fawr iawn. Ac i droi'n ôl at ein cwestiynau cychwynnol ar hyn, rwy'n credu bod ein dull dalgylch afon, gan gynnwys yr uwchgynadleddau afonydd, lle rydym yn dod â phawb at ei gilydd ac yn dweud, 'Mae yna gyfrifoldeb ar bob un ohonoch i wella hyn, boed yn ddatblygwyr, boed yn aelodau o'r gymuned amaethyddol a ffermio, neu boed yn gwmnïau carthffosiaeth a dŵr, mae gan bob un ohonynt rôl i'w chwarae. Os ydym ond yn mynd i'r afael ag un ffynhonnell i'r llygredd hwn, ni fyddwn yn datrys y broblem, oherwydd rydym eisiau adeiladu cartrefi fforddiadwy, ond mae'n rhaid inni reoli'r pwysau sy'n dod yn sgil hynny gyda llwyth ffosffad. Rydym eisiau sicrhau dyfodol ffermio hyfyw, ond mae'n rhaid inni reoli'r llwyth nitrad a ffosffad yn sgil hynny. Rydym hefyd eisiau gweld y buddsoddiad cywir gan y cwmnïau dŵr a charthffosiaeth yn y rhwydwaith, ond mae hyn yn anodd, oherwydd mae'n rhaid inni hefyd sicrhau ein bod yn diogelu'r cwsmeriaid mwyaf agored i niwed. Fel y soniais, mae yna benderfyniad drafft a fydd yn cymryd chwe mis neu fwy, mae'n debyg, i dderbyn sylwadau, gan gynnwys gan y cyrff defnyddwyr hefyd, i sicrhau bod y lleisiau hynny'n cael eu clywed. Ond y gwir amdani, Mike, fel rydych chi'n ei ddweud, yw bod angen inni ddatrys problemau o sawl ffynhonnell o lygredd yn ein afonydd, nid yn unig i'r pysgotwyr, ond i bawb sydd eisiau sicrhau statws ecolegol gwell a'r bobl sy'n brwydro i sicrhau ansawdd dŵr ymdrochi yn eu hafonydd hefyd.