Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:42 pm ar 9 Gorffennaf 2024.
Diolch am nodi bod Prif Weinidog y DU, ar ôl ychydig ddyddiau yn unig yn ei swydd, wedi dod yn gorfforol i Gymru. Mae hwnnw'n ddatganiad wirioneddol gadarnhaol. Ni chefais gyfle i gyfarfod â Phrif Weinidog blaenorol y DU yng Nghymru. Fe'i gwelais am ychydig yn Normandi. Pan ofynnwyd i bobl, wrth gwrs, beth roedden nhw ei eisiau yn yr etholiad hwnnw, rwyf i wrth fy modd bod pobl Cymru wedi dewis cyflwyno gwaharddiad llwyr ar ASau Torïaidd yng Nghymru, ac yna mae gennym ni gyfle i gyflawni'r maniffesto yr etholwyd 27 allan o 32 o ASau Cymru ar ei sail. Ac mae Tata yn rhan sylweddol o hynny. Rydym ni'n ymdrin, fodd bynnag, ag etifeddiaeth y cytundeb blaenorol a gynigiwyd gan y Llywodraeth Geidwadol, a ddathlwyd gan Kemi Badenoch fel newyddion da—dyna'r cynllun y mae Tata yn gweithio ar ei sail i bob pwrpas—â cholledion swyddi aruthrol yn rhan ohono, ac rydym ni'n sicr wedi cyrraedd pen y llinell yn hyn o beth.
Ac mae'n rhaid i mi fyfyrio unwaith eto, sawl blwyddyn yn ôl, pan gefais fy mhenodi'n Weinidog yr economi am y tro cyntaf ar y pryd, daeth Kwasi Kwarteng, fel yr Ysgrifennydd busnes, i gyngor dur yng Nghaerdydd, ac roedd cytundeb i'w gyflawni a fyddai wedi sicrhau cyd-fuddsoddiad sylweddol a dyfodol gwahanol a gwell i ddur ar y pryd. Preswylwyr 10 ac 11 Downing Street ar y pryd nad oedd yn fodlon gwneud y cytundeb hwnnw, ac nid yw'n syndod bod Boris Johnson a Rishi Sunak wedi ein gadael mewn sefyllfa ddim gwell nawr. Fodd bynnag, rydym ni'n rhan o drafodaethau ewyllys da gyda'r cwmni. Ymgysylltiad gan Lywodraeth Cymru yw hynny, fi ac Ysgrifennydd yr economi, yn ymgysylltu'n uniongyrchol â Jonathan Reynolds, fel yr Ysgrifennydd Gwladol newydd dros Fusnes a Masnach, a sgyrsiau gydag arweinyddiaeth y DU a Mumbai. Mae'r trafodaethau hynny ar sail maniffesto y gellir ei gyflawni nawr. Y £0.5 biliwn sydd heb ei wario, y £2.5 biliwn sydd ar gael i drawsnewid dur ar draws y DU ac mae gan y trafodaethau hynny ffenestr gyfyngedig dros gyfnod o wythnosau i lwyddo. Ni allwn gynnal y trafodaethau hynny yn gyhoeddus, ac nid wyf i'n credu y byddai gweithwyr dur na chymunedau dur yn disgwyl hynny. Yr hyn y maen nhw'n ei ddisgwyl yw y bydd y ddwy lywodraeth, yma yng Nghymru ac ar draws y DU, yn brwydro am fargen well i ddur ac i weithwyr dur, a dyna'n union yr ydym ni'n ei wneud.