Part of the debate – Senedd Cymru am 5:34 pm ar 3 Gorffennaf 2024.
Mae rhai banciau bwyd hyd yn oed wedi dechrau cynnwys eli haul fel eitem y maen nhw'n ei ddarparu, ond dim ond nifer fach o fanciau bwyd sy'n gwneud hyn ar hyn o bryd. Mae’r Llywodraeth, yn gwbl briodol, wedi buddsoddi mewn gwella mynediad at gynnyrch mislif mewn ysgolion, felly hoffwn wybod a yw’r Llywodraeth wedi meddwl am ymchwilio i ddichonoldeb darparu eli haul effeithiol o ansawdd uchel i ysgolion. Hefyd, o ran yr elfen o gost, mae gweithgareddau awyr agored sy’n gallu rhoi plant mewn golau haul uniongyrchol am gyfnodau hir, fel mynd i’r traeth a pharciau ac ati, yn dueddol o fod yn rhad ac am ddim ac felly’n fwy deniadol i’r rhai sydd â chyllidebau tynnach.
Yn ystod y pandemig, cymerodd Llywodraethau ledled y byd fesurau digynsail i amddiffyn iechyd y cyhoedd. Ar hyn o bryd, rydym yn wynebu cyfraddau cynyddol o ganser y croen, mwy o bobl yn cael gwybod bod ganddynt ganser ac yn cael triniaeth, yn ogystal â'r costau yna, rhai cynyddol i'r gwasanaeth iechyd gwladol. Gwelsom yn ystod y pandemig sut y gwnaeth hylif diheintio dwylo, er enghraifft, fod ar gael yn rheolaidd ac am ddim i'r cyhoedd. Tybed a ellid sicrhau bod eli haul ar gael mewn teclynnau dosbarthu tebyg mewn gweithleoedd sector cyhoeddus, ysgolion ac ysbytai Cymru. Gellir atal y rhan fwyaf o ganserau'r croen, ond gallant fod yn farwol. Felly, beth ydym ni'n mynd i'w wneud i sicrhau eu bod yn cael eu hatal yn effeithiol?
Mae hwn yn fater o'r pwys mwyaf. Gwyddom fod newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar gyfraddau canser y croen ac y bydd yn parhau i gael effaith wrth i'r tymheredd barhau i godi. Drwy weithredu polisïau iechyd cyhoeddus cadarn nawr, gallwn liniaru yn erbyn yr argyfwng iechyd cynyddol hwn, a fydd yn cael ei waethygu gan newid yn yr hinsawdd. Rhaid inni weld hyn drwy lens llesiant cenedlaethau’r dyfodol, a rhaid inni roi’r sylw difrifol iddo y mae’n ei haeddu. Rwy'n edrych ymlaen at glywed sut mae'r Llywodraeth yn bwriadu gweithredu i sicrhau hyn. Diolch.