8. Beth yw safbwynt Llywodraeth Cymru ar ddatganoli pwerau pellach i'r Senedd? OQ61296

Fe wnaethon ni sefydlu'r Comisiwn Annibynnol ar Ddyfodol Cyfansoddiadol Cymru i ddatblygu opsiynau i gryfhau datganoli i'r Senedd. Rydym wedi derbyn argymhellion y comisiwn yn llawn, ac rydym nawr yn bwrw ymlaen â'r agenda uchelgeisiol hon ar gyfer Cymru.

Wel, ym maniffesto eich ymgyrch arweinyddiaeth, fe wnaethoch chi alw am ddatganoli pwerau penodol i'r Senedd, on'd do fe? Roedden nhw'n cynnwys Ystad y Goron, cyfiawnder, plismona. Fe wnaethoch chi hyd yn oed alw am bwerau benthyca darbodus. Nawr, fel yr ydym eisoes wedi clywed, mae eich cymheiriaid Llafur yn y DU yn ystod yr wythnos ddiwethaf wedi tanseilio'n gyson eich galwadau chi a galwadau eich Llywodraeth am ddatganoli rhai o'r pwerau hynny, ac mae Ysgrifennydd Gwladol yr wrthblaid wedi dweud y byddai'r pwerau dros yr heddlu a chyfiawnder yn aros yn San Steffan. Yn wir, ddoe, fel y clywsom yn gynharach, fe ddywedodd fod eich galwadau chi, ac rwy'n dyfynnu, ond yn

'potsian â strwythurau a systemau'.

Dim ond addewid i ystyried datganoli cyfiawnder ieuenctid a phrawf a gafwyd ym maniffesto Llafur y DU—dim byd ar y system gyfiawnder ehangach, dim byd ar Ystad y Goron na'r seilwaith rheilffyrdd. Fe ddywedodd Jo Stevens ddoe na fyddai'r seilwaith rheilffyrdd yn cael ei ddatganoli, er bod eich Llywodraeth chi'n galw amdano'n gyson. Fe wrthododd hi'n llwyr i ymrwymo i Gymru'n cael yr arian HS2 rydych chi wedi dweud ei fod yn ddyledus i ni, ac maen nhw hyd yn oed wedi dileu'r addewid y byddwch chi'n rheoli'r cronfeydd sy'n cymryd lle cronfeydd yr UE, yn erbyn eich dymuniadau. Nawr, erbyn hyn, mae eich Plaid Lafur yn y DU yn dweud llawer o'r un pethau ar y materion hyn â'r Llywodraeth Dorïaidd bresennol. Felly, sut mae'n teimlo i fod mor ymylol fel bod eich cymheiriaid Llafur yn gwrthod eich polisïau ac, a dweud y gwir, yn tanseilio safbwynt eich Llywodraeth ar y materion hyn yn llwyr?

Wel, dydw i ddim yn derbyn cyfran fawr o'r hyn y mae'r Aelod yn ei ddweud. Mae'n amlwg nad yw'n wir dweud ein bod ni yn yr un sefyllfa â'r Ceidwadwyr. Mae gennym ni gynnig maniffesto sy'n bwrw ymlaen â datganoli. Mae gan y Ceidwadwyr faniffesto sy'n ymosod ar ddatganoli mewn dau faes arwyddocaol.

O ran rhai o'r pwyntiau penodol y mae'r Aelod yn cyfeirio atyn nhw, mae gennym ni addewid yn y maniffesto i ystyried bwrw ymlaen â datganoli prawf a chyfiawnder ieuenctid, ac rwy'n edrych ymlaen at weithio gyda Llywodraeth Lafur newydd y DU i gyflawni hynny. Rwy'n glir iawn o ran beth rydw i eisiau i'r canlyniad fod, ac mae'r maniffesto yn cynnwys gwneud hynny.

O ran cronfeydd strwythurol, nid yw fel y mae'r Aelod wedi'i amlinellu. Mae geiriad y maniffesto yn glir: bydd Llafur yn adfer y broses o wneud penderfyniadau dros ddyrannu cronfeydd strwythurol. Does dim amwysedd am hynny. Dyna'r hyn y mae'r maniffesto yn ei ddweud. 

Ac o ran y seilwaith rheilffyrdd, rwyf eisiau datganoli gyda'r adnoddau i'w gyflawni. Fe welson ni'r hyn a ddigwyddodd gyda rheilffyrdd y Cymoedd. Cawson nhw eu datganoli a'u darparu i ni gydag ased a oedd mewn trallod gwirioneddol. Yna roedd yn rhaid i ni wario symiau sylweddol o arian o fewn cyllideb sydd wedi bod yn lleihau mewn termau real i uwchraddio'r ased ac i fuddsoddi mewn cerbydau rheilffyrdd. Rydyn ni wedi gwneud hynny. Mae hynny'n golygu bod gennym ni seilwaith rheilffyrdd yn ne Cymru y gall pobl fod yn falch ohono nawr, gyda cherbydau rheilffyrdd sy'n cael eu cyflwyno. Ar draws Cymru gyfan, mae gennym ni gerbydau rheilffyrdd sy'n gwella profiad teithwyr a dibynadwyedd y gwasanaethau hynny. Rwy'n edrych ymlaen at weithio gydag ymrwymiadau'r maniffesto i barhau i fuddsoddi mewn rheilffyrdd a fydd yn dod yn ôl i berchnogaeth gyhoeddus, i gael dull mwy cydlynol o ymdrin â'r seilwaith rheilffyrdd ac o wneud penderfyniadau o fewn hynny, a'r adnoddau i sicrhau y gall fod yn llwyddiant ac y bydd yn llwyddiant. Mae hynny'n symud datganoli yn ei flaen. Mae honno'n bartneriaeth rhwng Cymru a Phrydain a fydd yn gweithio, yn wahanol i'r cynnig gan y Ceidwadwyr. Rwy'n hapus iawn i fyw yn ôl y cyferbyniad rhwng y ddwy blaid. Rwy'n hapus iawn i aros am ddyfarniad pobl Cymru ar 4 a 5 Gorffennaf.

Diolch i'r Prif Weinidog.