4. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am raglen ddeddfwriaethol Llywodraeth Cymru? OQ61258

Gwnaf. Byddaf yn nodi blaenoriaethau deddfwriaethol y Llywodraeth yn fy natganiad deddfwriaethol ym mis Gorffennaf. Bydd y ddadl flynyddol o dan y Rheolau Sefydlog, sy'n ymdrin ag amcanion polisi a'r rhaglen ddeddfwriaethol, yn cynnig cyfleoedd pellach i Aelodau ystyried yr wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd.

Mae'r helbul sydd wedi wynebu eich Llywodraeth yn ystod yr wythnosau diwethaf wedi gwneud i bobl gwestiynu a fyddech chi'n cadw at eich gair, Prif Weinidog. Ceir llawer o Filiau hynod bwysig y mae'r Llywodraeth hon wedi addo eu cyflwyno, o ddiwygio bysiau i ddiogelwch tomenni glo, ac o fynd i'r afael â digartrefedd i'r Gymraeg. Ond mae pobl yn nerfus oherwydd, ers i chi ddechrau’r swydd, mae eich Llywodraeth wedi newid ei meddwl am ddiwygiadau i'r dreth gyngor, 20 mya a newidiadau i wyliau ysgol. Rydych chi wedi nodi, dro ar ôl tro, na fydd newidiadau dewr a blaengar yn cael eu gwneud os byddan nhw'n eich gwneud chi a'ch Llywodraeth yn fwy amhoblogaidd. Felly, pa sicrwydd allwn ni ei gael y byddwch chi'n cyflwyno'r Biliau hyn ac na fyddan nhw'n cael eu gwanhau na'u gwneud yn llai uchelgeisiol mewn unrhyw ymgais i ddiogelu eich arweinyddiaeth eich hun?

Mae'r rheswm pam rydym ni wedi adolygu amrywiaeth o'r meysydd gweithgarwch yn rhannol oherwydd ein bod ni wedi gwneud addewidion i wneud hynny: mae 20 mya yn enghraifft dda. Roeddem ni eisoes wedi addo cael adolygiad o'r gweithrediad ac i weld a oes angen i ni wneud unrhyw fath o newidiadau, ac rydym ni'n gwrando ar y cyhoedd drwy wneud hynny. Nid wyf i'n gweld hynny fel gwendid; mae'n gryfder. Ac os edrychwch chi ar y set gyntaf o ddata ynghylch y newidiadau i'r terfynau cyflymder, mae'n dangos, fel y gwnaethom ni ddweud, bod llai o anafusion. Y nod yw mireinio hynny, i wneud yn siŵr ein bod ni'n ei gael yn iawn yn yr holl wahanol ardaloedd ar ôl mwy na chwe mis o brofiad.

Os edrychwch chi ar yr hyn yr ydym ni wedi bod yn ei wneud, a'r rhaglen ddeddfwriaethol, rydym ni mewn gwirionedd yn creu mwy o le i wneud yn siŵr y gallwn ni gyflawni'r ddeddfwriaeth ddiwygio radical a fydd yn cael ei chyflwyno yn y rhaglen ddeddfwriaethol honno. Bydd yn gryfder gweld y lle yn cael ei neilltuo a'r gallu i gyflawni o ran amrywiaeth eang o feysydd. Nawr, ni wnaf i fynd trwy bob un ohonyn nhw, oherwydd mae gen i ddatganiad deddfwriaethol ddechrau mis Gorffennaf i wneud hynny, ond rwy'n credu y bydd yr Aelod yn gweld uchelgais y Llywodraeth hon i ddiwygio radical sy'n gwneud gwahaniaeth gwirioneddol gyda phobl Cymru ac ar eu cyfer, sy'n dychwelyd i'n maniffesto ac yn ceisio ei gyflawni. Byddwn ni yno, mor ddisglair ag erioed, a byddaf yn falch o arwain Llywodraeth a fydd wir yn cyflawni hynny ac yn gwneud y gwahaniaeth yr ydym ni wedi addo ei wneud.

Ers cael eich ethol, Prif Weinidog, rydych wedi gwneud tro pedol ar ddiwygio'r flwyddyn ysgol, wedi gohirio'r cynllun ffermio cynaliadwy, ac wedi ceisio newid y rhethreg o amgylch y polisi 20 mya diofyn, heb newid unrhyw beth mewn gwirionedd. Felly, mae hon yn Llywodraeth Lafur sydd mor amddifad o syniadau newydd ei bod hi bellach yn newid polisïau y mae hi ei hun wedi eu cyflwyno yr ydym ni wedi bod yn ymgyrchu yn eu herbyn. Felly, diolch. Oni fyddech chi'n cytuno â mi, Prif Weinidog, mai Llywodraeth Lafur Cymru yw hon nad oes ganddi fwy o syniadau ac sy'n cael ei harwain gan Brif Weinidog y mae ei ddyfodol yn y fantol?

Wel, mae'n ddiddorol bod yr Aelod bellach yn difrïo camau yr oedd yn gofyn amdanyn nhw. Y gwir amdani yw y cawsom ni, yr wythnos diwethaf, y ford gron gyntaf ar fwrw ymlaen â'r cynllun ffermio cynaliadwy. Rydym ni wedi ymrwymo i gynllun sy'n cefnogi cynhyrchu bwyd a diod o ansawdd uchel ac sy'n bodloni ein rhwymedigaethau ar gyfer yr argyfyngau hinsawdd a natur yr ydym yn eu hwynebu. Dyna rydym ni'n ei wneud, ac rydym ni'n rhoi'r lle i ni'n hunain wneud hynny.

A phan ddaw wedyn at weddill ei sylwadau, rwy'n edmygu'r ffaith ei fod yn hysbysebu ar gyfer swydd wag yn ei grŵp yn y dyfodol. Rwy'n credu mewn gwirionedd, pan ddaw'r amser i'r cyhoedd bleidleisio, y byddan nhw'n chwilio am bartneriaeth gadarnhaol ar gyfer Cymru a Phrydain. Byddan nhw'n edrych ar yr hyn y mae ei blaid wedi ei wneud. Byddan nhw'n edrych ar y ffordd y mae ei blaid wedi ymosod ar ddatganoli, wedi cymryd ein harian ac wedi cymryd ein pwerau, ac yn myfyrio na all hynny fod yr ateb cywir i Gymru. Rwy'n edrych ymlaen at yr hyn y byddwn ni'n ei wneud yn y dyfodol. Rwy'n edrych ymlaen at yr Aelod yn cadw ei le ar feinciau'r wrthblaid, lle mae'n perthyn.

Prif Weinidog, ail-etholwyd Llywodraeth Lafur Cymru yn ysgubol gan bobl Cymru yn 2021, i sicrhau Cymru gryfach, decach a gwyrddach. Prif Weinidog, wrth i chi ystyried eich datganiad deddfwriaethol cyntaf, y disgwylir i chi ei gyflwyno i'r Senedd cyn toriad yr haf, ar ran fy etholwyr yn Islwyn, a gaf i ofyn i chi ystyried y ffordd orau y gall Llywodraeth Lafur Cymru ddeddfu i wella eu bywydau? Mae'r Bil diwygio bysiau arfaethedig yn hanfodol ac yn hollbwysig i wella trafnidiaeth gyhoeddus ledled Islwyn, ond yn enwedig i gymunedau cyfagos Pontllanfraith a'r Coed Duon, sy'n cael eu gwasanaethau gan fws yn unig. Mae hwn i'w osod yn gadarn wrth ddrysau polisi Llywodraeth y DU. Mae'n rhaid i'r system Thatcheraidd cwbl aflwyddiannus o ddadreoleiddio o'r 1980au gael ei sgrapio’n llwyr gan y Senedd hon yng Nghymru.

Mae'r Bil diogelwch tomenni glo yn gam cadarnhaol ymlaen i fynd i'r afael â'r creithiau diwydiannol hynny ar ein tirwedd amgylcheddol, er nad yw'n cael ei gefnogi o gwbl gan Lywodraeth Dorïaidd y DU ar hyn o bryd. Fodd bynnag, fel yr ydym ni wedi ei weld mewn cymunedau fel Ynysddu yn Islwyn, gyda phryderon cryf iawn ynghylch cynigion tomen Bedwas, ni ellir gwneud gwaith adfer tomenni glo ar unrhyw gost. Felly, Prif Weinidog, gyda'r Bil bysiau a'r Bil diogelwch tomenni glo, pa ddeialog fydd eich Llywodraeth yn ei chael gydag awdurdodau blaengar ledled gweddill y Deyrnas Unedig, gan gynnwys Llywodraeth newydd y DU, ar ôl yr etholiad cyffredinol hollbwysig hwn? Diolch.

Mae'r Aelod yn cyflwyno eto y ddadl dros ddiwygio yr ydym ni wedi ymrwymo iddo yn y gorffennol. Edrychaf ymlaen at gyflwyno datganiad deddfwriaethol sy'n dangos sut y byddwn ni'n bwrw ymlaen â'r mesurau yr ydym ni wedi ymrwymo iddyn nhw. O ran y Bil bysiau a'r Bil diogelwch tomenni glo, nid y rheini fydd teitlau technegol y Biliau, ond bydd y ddau ohonyn nhw'n gwneud gwahaniaeth gwirioneddol, rwy'n credu, o ran darparu datganiad deddfwriaethol i'n caniatáu i fuddsoddi mewn dyfodol sy'n gwneud synnwyr, oherwydd rydym ni'n gwybod, o'n holl fuddsoddiad mewn rheilffyrdd, mae'n gwneud gwahaniaeth gwirioneddol yn y cymunedau sy'n cael eu gwasanaethu gan y rheilffyrdd. Ceir llawer o rai eraill, gan gynnwys yn fy etholaeth fy hun, ond hefyd ledled Cymru, sy'n cael eu gwasanaethu gan fws yn unig. Rydym ni angen mwy o synnwyr o ran sut mae'r bysiau'n cael eu rheoleiddio a sut rydym ni'n buddsoddi mewn system sy'n wirioneddol gynaliadwy. Mae gwaith eisoes wedi digwydd mewn rhai rhannau eraill o'r DU. Edrychaf ymlaen at weithio gyda Llywodraeth Lafur y DU yn y dyfodol i wneud hynny ar y Bil bysiau, ac yn wir ar ddiogelwch tomenni glo. Mae angen i'r ddeddfwriaeth ddod ochr yn ochr â'r parodrwydd i gydweithio ac i gydnabod bod rhai o'r cyfrifoldebau yn rhai a gedwir yn ôl, mae rhai i ni eu cyflawni. Partneriaeth gyda phobl barod sy'n cydnabod yr etifeddiaeth yr ydym ni'n delio â hi bellach yw'r union beth sydd ei angen arnom ni ar gyfer ei chymuned hi a llawer o rai eraill ledled Cymru.