2. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o'r effaith y bydd gwahanol ganlyniadau etholiad cyffredinol y DU yn ei chael ar Gymru? OQ61260

Diolch am y cwestiwn. Ein hasesiad yw bod dau ganlyniad realistig i Gymru. Y cyntaf fyddai mwy o'r un peth—parhad o gamreolaeth economaidd, ymosodiadau ar ddatganoli, a throseddau yn mynd heb eu cosbi. Yr ail fyddai Llywodraeth a arweinir gan genhadaeth, dan arweiniad Keir Starmer, yn gweithio mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru, gyda chynllun difrifol i newid Cymru a Phrydain er gwell.

Diolch, Prif Weinidog. Nawr, hysbysebwyd cronfa ffyniant gyffredin Llywodraeth Dorïaidd y DU, wrth gwrs, fel un o'u cynlluniau allweddol i ddisodli cyllid Undeb Ewropeaidd a gollwyd ar ôl Brexit, ac rydym ni'n gwybod pa mor bwysig yw'r cyllid hwn i Gymru. Wrth gwrs, fe wnaethom ni ddarganfod yn yr wythnosau diwethaf bod Rishi Sunak yn bwriadu ysbeilio coffrau'r gronfa ffyniant gyffredin er mwyn ariannu ei gynllun hynod amhoblogaidd i ddod â gwasanaeth cenedlaethol yn ôl. Ac os nad yw hyn yn ddigon drwg, roeddwn i'n bryderus iawn o ddarllen sesiwn friffio gan y Gynghrair Cymunedau Diwydiannol, sy'n nodi y disgwylir i 2,000 o swyddi a gyflogir yn uniongyrchol gael eu colli yng Nghymru pan ddaw'r rownd ddiweddaraf o gyllid cronfa ffyniant gyffredin i ben. A phan fydd effeithiau anuniongyrchol hyn yn cael eu cymryd i ystyriaeth, yna gallem ni fod yn edrych ar golli hyd at 10,000 o swyddi yng Nghymru. Prif Weinidog, pa asesiad allwch chi ei wneud o'r effaith y byddai colledion o'r fath yn ei chael, a beth fyddai eich neges i bobl Cymru am sut y gellir osgoi canlyniad mor drychinebus?

Diolch eto am y cwestiwn. Yr eglurder a'r dewis sy'n wynebu pob un ohonom ni, a'r effaith ar y lle hwn a'r cymunedau yr ydym ni'n eu gwasanaethu—. Mae'n fater o ffaith nid barn bod Cymru wedi bod ar ei cholled o'r gronfa ffyniant gyffredin. Nid yw'r addewidion maniffesto a wnaed mewn dau faniffesto Ceidwadol yn y DU y byddai disodliad ceiniog am geiniog, punt am bunt o hen gronfeydd yr UE wedi cael eu cadw. Ac mae'r grŵp Ceidwadol hwn wedi bod yn hyrwyddwyr i Gymru fod ar ei cholled. Dylai mwy nag £1 biliwn fod wedi dod i Gymru i Gymru benderfynu. Ac yn fwy na hynny, wrth gwrs, ceir addewid i adfer y pwerau a'r arian a ddaw gan arweinydd Plaid Lafur y DU. Edrychaf ymlaen at weld hynny'n digwydd, nid yn unig yn yr etholiad, ond yr hyn y bydd yn ei olygu wedyn i'r hyn y gallwn ni ei wneud, i ail-fuddsoddi yn y stryd fawr, i ail-fuddsoddi yn y rhaglenni sgiliau yr ydym ni wedi eu hariannu yn y gorffennol. Mae honno'n weledigaeth sydd wir werth ymladd drosti, o'i chymharu â'r realiti o golli miloedd yn fwy o swyddi, gwariant cyhoeddus yn cael ei wasgu, ac addewidion treth heb eu hariannu, unwaith eto, sy'n cael eu gwneud gan y Blaid Geidwadol, a'r cwbl yn ychwanegol at yr addewid parhaus o ymosodiad pellach ar ddatganoli. Roedd sylwadau Ysgrifennydd Gwladol presennol Cymru ddoe yn gywilyddus—i ddweud bod y Torïaid eisiau cyflwyno Bil i ddiddymu pob grym dros derfynau cyflymder yng Nghymru, gan nad ydyn nhw'n rhedeg y lle hwn. Dydyn nhw ddim wedi cael eu dewis gan bobl Cymru mewn pleidlais i ddod yma. Rwy'n falch o fod wedi brwydro dros greu datganoli, yn falch o fod wedi gwneud y ddadl, yn fy mywyd iau, yn falch o fod yma nawr fel y Prif Weinidog. Bydd dewisiadau a wneir yma ar gyfer meysydd cyfrifoldeb datganoledig yn parhau i gael eu gwneud yma, gyda Llywodraeth Lafur y DU. Rydym ni i gyd yn gwybod bod hynny o dan fygythiad os yw'r Torïaid byth yn cael eu caniatáu i fod yn agos at yr ysgogiadau grym unwaith eto ar draws y DU.

Fel y byddwch yn gwybod, Prif Weinidog, mae pob Llywodraeth y DU wedi cael ei threchu oherwydd ei record economaidd, sydd wedi ein gadael â threthi uwch, dyled genedlaethol uwch a diweithdra uwch. Fel yr ydym ni wedi ei weld yn ddiweddar, bydd Llywodraeth Keir Starmer—mae'n ddrwg gen i, Llywydd, Llywodraeth Syr Keir Starmer; beth bynnag arall ydyw, mae'r dyn yn dal yn farchog—bydd yn golygu trethi uwch i ddynion a menywod cyffredin ledled Cymru. [Torri ar draws.]

Allaf i ddim clywed yr Aelod, mae'n ddrwg gen i. Rwy'n mynd i ofyn i rai pobl fod ychydig yn fwy tawel nag y maen nhw. Joel James.

Diolch, Llywydd. Gyda hyn mewn golwg, Gweinidog, beth fu eich barn ar yr effaith hon ar Gymru ac economi Cymru? Diolch.

Wel, y gwir amdani, ar ddiwedd y Senedd hon, yw bod safonau byw wedi gostwng am y tro cyntaf a gofnodwyd erioed ledled y DU. Nid yw'n gyd-ddigwyddiad bod Llywodraeth Geidwadol y DU wedi bod wrth y llyw drwy'r cyfnod hwnnw wedi'r degawd blaenorol. Fel y gwnaeth Carolyn Thomas ein hatgoffa, mae mwy na 14 mlynedd o gyni wedi cael effaith ar yr economi yn ogystal â gwasanaethau cyhoeddus. Ac yn y tymor diwethaf hwn, mae'r economi ledled y DU wedi bod yn wastad, ac nid yw economïau eraill sydd wedi cael yr un heriau rhyngwladol wedi cael yr un canlyniadau. Rydym ni'n talu'r pris am gamreolaeth economaidd y Ceidwadwyr. Boris Johnson, Liz Truss, Rishi Sunak—dihirod y sefyllfa yr ydym ni'n ei hwynebu bellach a dyna pam mae hi mor bwysig troi tudalen.

A hoffwn ymdrin yn gyflym â'r pwynt am drethi. Mae'n amlwg yn anonest honni y bwriedir codi trethi yn y ffordd y mae'r Ceidwadwyr wedi bod yn ei wneud. Mae hyd yn oed yr uwch was sifil yn y Trysorlys wedi gwrthod yr honiadau gwarthus ac anonest a wnaed gan y Blaid Geidwadol. [Torri ar draws.]

Allaf i ddim clywed y Prif Weinidog nawr. A allwn ni fod ychydig yn dawelach, os gwelwch yn dda?

Ac os ydych chi eisiau glynu wrth yr honiadau sy'n amlwg yn anonest a wnaed, bydd pobl yn eu gweld nhw. Byddan nhw'n pleidleisio yn y bleidlais ar 4 Gorffennaf. Ac edrychaf ymlaen at ddechrau newydd i Gymru gyda dwy Lywodraeth Lafur yn cydweithio dros Gymru a Phrydain, ac rwy'n credu y bydd pobl yma yng Nghymru yn pleidleisio dros hynny.