6. A wnaiff yr Ysgrifennydd Cabinet ddatganiad am ddatblygiadau ynni adnewyddadwy yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru? OQ61197

Mae Canolbarth a Gorllewin Cymru yn chwarae rhan allweddol yn y gwaith o geisio cyflawni ein targedau ynghylch ynni adnewyddadwy; cafodd 18 MW eu comisiynu yn 2022. Caiff y rhan fwyaf o hyn ei gyflawni drwy osodiadau bach a lleol. Bydd ein trefniadau cydweithio yn sicrhau ein bod ni'n cyflawni’r manteision mwyaf posib i gymunedau Canolbarth a Gorllewin Cymru. 

Diolch yn fawr iawn, Weinidog. Byddwch chi'n ymwybodol iawn o'r teimladau cryf iawn sydd yn y rhanbarth dwi'n ei gynrychioli am brosiectau ynni adnewyddadwy, ac yn arbennig ynni gwynt. Nant Mithil ym Maesyfed, Bryn Cadwgan yn sir Gaerfyrddin, Waun Maenllwyd yng Ngheredigion, ac Esgair Galed ym Maldwyn—enwau hyfryd ar gymdogaethau gwledig. Ond mae pob un o'r cynlluniau hyn, a rhai eraill dwi ddim wedi'u henwi, yn cael eu perchnogi gan ddatblygwyr o du fas i Gymru. Nawr, mae Plaid Cymru wrth gwrs yn gefnogol iawn i brosiectau ynni adnewyddadwy er mwyn mynd i'r afael â'r argyfwng newid hinsawdd, ond dyw'r angen dybryd am fwy o ynni gwyrdd ddim yn golygu y dylem ni dderbyn y green rush presennol yn ddi-amod. Nawr, fel rŷch chi'n gwybod, yr hyn sy'n pryderu pobl—ac mae'n rhan o'n hanes ni fel cenedl—yw bod elw o'n hadnoddau naturiol ni wedi llifo mas o Gymru i bocedi cwmnïau cyfalafol sy'n cyfrannu fawr ddim at economi Cymru. Felly, gan ystyried hyn i gyd, gaf i ofyn i chi beth yw'ch gweledigaeth chi er mwyn sicrhau bod cymunedau ledled Cymru'n medru sicrhau elw a budd go iawn o'r potensial enfawr sydd gyda ni yn y maes egni adnewyddadwy?

Mae'r pwynt mae'r Aelod yn ei wneud yn bwynt pwysig, ac mae resonance i'r peth, yntefe, o ran cyfraniad Cymru i anghenion ynni'r byd, ac mae'r pwynt mae'n ei wneud bod yr elw a'r budd yn aml iawn yn cael eu profi tu allan i Gymru. Felly, rwy'n credu bod y pwynt sylfaenol hwnnw'n un tra phwysig. Mae gyda ni dargedau sydd—. Rŷn ni wedi'u newid nhw i fod yn fwy uchelgeisiol er mwyn sicrhau bod elfen o berchnogaeth leol o ran datblygiadau o ran ynni adnewyddadwy, a dwi hefyd yn derbyn y pwynt bod llwyddo i wneud i hynny weithio'n rhan bwysig o'r ffordd dŷn ni'n gallu gwneud yr achos i gymunedau dros dderbyn buddsoddiadau, os hoffwch chi, yn y sector yn eu lleoliadau nhw. Mae hynny'n rhan bwysig o'r darlun hwnnw.

Mae gyda ni gwaith; mae gwaith ar y gweill gydag Ynni Cymru, wrth gwrs, ond hefyd dwi'n credu bod angen inni edrych yn fwy uchelgeisiol eto ar sut y gallwn ni sicrhau nid jest budd ariannol i'r gymuned ond elfen o berchnogaeth fel bod stake yn llythrennol gan y cymunedau yn y datblygiadau hynny. Dyna, rwy'n credu, yw'r nod economaidd, ond mae hefyd yn rhywbeth sydd yn mynd i fod yn caniatáu inni allu ehangu'r sector yn fwy ymarferol hefyd.

Cyn imi alw ar John Griffiths i ofyn cwestiwn 7, mae angen imi atgoffa’r Aelodau, os oes gennych gwestiwn a gyflwynwyd neu gwestiwn atodol rydych eisiau ei ofyn, fod angen ichi fod yn y Siambr drwy gydol y sesiwn gwestiynau i wrando ar atebion y Gweinidogion ac unrhyw gwestiynau a ofynnwyd ymlaen llaw. Mae sawl un yn euog o hyn yn y Siambr heddiw, felly rwyf am alw ar bawb am heddiw, ond nid wyf yn disgwyl i hyn ddigwydd eto o heddiw ymlaen. Felly, cwestiwn 7—John Griffiths.