7. A wnaiff yr Ysgrifennydd Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am drafodaethau gydag undebau llafur a Tata Steel ynghylch dyfodol diwydiant dur Cymru? OQ61204

Rydym yn parhau i ymgysylltu’n agos â’r undebau llafur a’r cwmni i wneud popeth yn ein gallu i leihau colledion swyddi a sicrhau dyfodol cynaliadwy i gynhyrchu dur yng Nghymru.

Ysgrifennydd y Cabinet, ni fyddai cynlluniau presennol Tata a Llywodraeth bresennol y DU yn gweld y DU a Chymru yn cadw ei diwydiant dur strategol, sydd mor bwysig, fel y gwyddom, ar gyfer cymaint o agweddau eraill ar ddiogelwch ac iechyd economaidd yng Nghymru a thu hwnt. Gwyddom ei bod yn bosibl y bydd gennym Lywodraeth newydd yn y DU ymhen tua phedair wythnos—Llywodraeth Lafur y DU—gyda £3 biliwn ar y bwrdd ar gyfer dur yn y DU. Gallai hynny fod yn drawsnewidiol o ran y darlun y mae Tata yn edrych arno mewn perthynas â’r hyn sy'n bosibl a'r cymorth sydd ar gael ar gyfer dur. Felly, sut ydych chi fel Ysgrifennydd y Cabinet dros yr economi yn Llywodraeth Cymru yn edrych ar y posibiliadau a gyflwynir gan hyn o beth o ran eich trafodaethau gyda Tata, o ystyried hefyd fod yr undebau llafur wedi cymryd camau diwydiannol a'i bod yn gwbl amlwg eu bod yn benderfynol, a bod cymunedau lleol yn benderfynol o wneud popeth yn eu gallu i wrthsefyll y cynlluniau presennol?

Mae hwnnw'n gwestiwn pwysig iawn, ac rwy'n teimlo'n gryf mai un o'r rhesymau pam fod yr undebau mor ymrwymedig i'r camau gweithredu yw oherwydd bod ganddynt gynllun amgen sy'n gredadwy ac sydd wedi'i ddatblygu gan arbenigwyr ym maes cynhyrchu dur. Byddem wedi hoffi gweld Tata yn mabwysiadu’r cynlluniau hynny yr oedd pawb, gan gynnwys Tata, rwy’n credu, yn derbyn eu bod yn gynlluniau credadwy. Rwy’n credu, fel roedd John Griffiths yn ei ddweud, fod y gobaith o gael Llywodraeth newydd, Llywodraeth Lafur, gobeithio, sydd wedi ymrwymo i £3 biliwn—. Clywaf Aelodau’n dweud nad yw hwnnw’n ymrwymiad; mae’n ymrwymiad, a bydd yn newid y cyd-destun yn sylfaenol, rwy’n credu, mewn perthynas â’r penderfyniadau sydd wedi’u gwneud, a bydd hynny’n galluogi penderfyniadau i arwain at bontio tecach i sector dur cynaliadwy yn y dyfodol, a gwn ei fod yn teimlo’n angerddol iawn ynglŷn â hynny, ac yn osgoi’r colledion swyddi ar y raddfa yr ydym yn ei hystyried ar hyn o bryd. Felly, byddwn ni fel Llywodraeth yn parhau i annog Tata Steel ar bob cyfle i osgoi gwneud penderfyniadau na ellir eu gwrthdroi yng nghyd-destun tirlun sy’n newid yn gyflym.

Ysgrifennydd y Cabinet, rydym yn aml yn clywed y Llywodraeth Lafur hon yn dweud pa mor falch yw hi fod gwreiddiau eich plaid yn ddwfn yn y gymuned Gymreig ei hun, gyda gweithwyr dur yn ganolog iddi, ochr yn ochr â'ch perthynas agos ag undebau llafur, gyda'r ddau ffactor wedi'u cysylltu'n annatod. Ac eto, er gwaethaf sylfaen hynod ddwfn y blaid, a'r berthynas waith agos gyda'r undebau, rywsut nid oes gennych unrhyw beth i'w gynnig i Tata Steel, na'r gweithwyr dur ledled Cymru, ar ffurf cefnogaeth gadarn. Rwy'n siŵr eich bod wedi clywed hyn eisoes, ond rwyf am atgoffa pawb—roedd Llywodraeth Geidwadol y DU wedi rhoi £100 miliwn ar y bwrdd tuag at greu bwrdd pontio ac oddeutu £500 miliwn tuag at y ffwrnais arc drydan ei hun, gan sicrhau miloedd o swyddi a sicrhau bod dur yn parhau i gael ei wneud yng Nghymru yn y dyfodol.

Maent bob amser yn dweud y dylech chi wylio sut mae pobl yn ymddwyn pan fo amseroedd yn anodd. Wel, rydym i gyd wedi gweld nad yw Llywodraeth Lafur Cymru yn cefnogi'r gymuned ddur mewn gwirionedd, gan gynnwys y rhai yn fy rhanbarth i yn ne-ddwyrain Cymru. Ysgrifennydd y Cabinet, rydych chi'n honni eich bod yn eu cefnogi, ac eto nid yw'r Llywodraeth Lafur hon wedi cynnig un geiniog o gefnogaeth yn ystod eu cyfnod o angen. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, sut ydych chi'n bwriadu cefnogi'r cymunedau dur os nad ydych chi'n cynnig unrhyw gymorth ariannol, oherwydd y cyfan a welsom hyd yma, ers ffurfio'r Llywodraeth hon, yw trafodaethau yn Mumbai heb fawr ddim i'w ddangos amdanynt?

Pe bai'r Aelod wedi cymryd rhan yn y ddadl ddoe ar y mater hwn, byddai wedi fy nghlywed yn cywiro'r cofnod, ac rwy'n teimlo bod angen imi wneud hynny eto, mae arnaf ofn. Nid yw Llywodraeth y DU wedi rhoi £100 miliwn ar y bwrdd. Nid yw Llywodraeth y DU yn dweud hynny hyd yn oed. Mewn gwirionedd, maent wedi rhoi £80 miliwn ar y bwrdd, ac os oes gan unrhyw Aelod ddiddordeb mewn gwybod faint o hwnnw sydd wedi cael ei wario, yr ateb yw 'dim ceiniog'. Cymerais y cyfle ddoe hefyd i esbonio—. Mae hi'n ysgwyd ei phen; rwy'n cywiro'r cofnod ar ei rhan.

O ran yr hyn y mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo iddo, soniais ddoe wrth Sam Kurtz, mewn ymateb i gwestiynau tebyg ganddo, fod Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo ei rhaglenni cyflogadwyedd a sgiliau, wedi addasu ei rhaglenni cyfrifon dysgu personol. Mae'n debyg fod y rhaglen gyntaf yn werth tua £25 miliwn, mae'n debyg, ledled Cymru, a'r ail tua £21 miliwn ledled Cymru, ac mae'r arian hwnnw eisoes yn cael ei wario. Felly, nid wyf yn credu bod gan unrhyw un ddiddordeb mewn chwarae gemau gwleidyddol pan fo 9,000 a mwy o swyddi yn y fantol, a hoffwn annog yr Aelod gyferbyn i wrthsefyll y demtasiwn i sgorio pwyntiau gwleidyddol. Mae dadl i'w chael—[Torri ar draws.] Mae dadl i'w chael, ond rwy'n credu ei bod yn bwysig, ac yn fater o barch, fod y ddadl honno'n seiliedig ar ffeithiau.

Mae cwestiwn 8 [OQ61200] wedi'i dynnu yn ôl. Cwestiwn 9, Adam Price.