5. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Ddiwylliant a Chyfiawnder Cymdeithasol: Diwylliant a Chyfiawnder Cymdeithasol — Ailddatgan ein gwerthoedd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:51 pm ar 4 Mehefin 2024.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 4:51, 4 Mehefin 2024

Diolch am y datganiad, Ysgrifennydd Cabinet. Dwi'n falch o glywed y ffocws sydd gyda chi ar dlodi plant yn enwedig. Mae'n gywilyddus, yn fy marn i, cyn lleied rŷn ni wedi clywed gan arweinwyr Llafur a Thorïaidd yn ystod yr ymgyrch etholiadol yma am y miliynau sy'n mynd heb hanfodion bywyd, am y ffaith bod defnydd o fanciau bwyd ar ei lefel uchaf erioed. Dyw taflu termau o gwmpas fel 'tyfu'r economi' ddim yn banacea; mae twf economaidd yn cymryd blynyddoedd. Heb gynlluniau trethiant a gwariant gwahanol, fe welwn ni doriadau i wasanaethau cyhoeddus a lefelau tlodi yn cael eu normaleiddio, achos, fel rŷch chi'n gwybod, mae lefel tlodi plant yng Nghymru gyda'r uchaf yn y Deyrnas Gyfunol.

Pan wyf wedi holi'r Llywodraeth—Llywodraeth Cymru—am yr hyn maen nhw'n ei wneud i fynd i'r afael â'r sgandal genedlaethol hon, rwyf bob tro yn clywed mewn ymateb, 'Llywodraeth San Steffan sydd bennaf ar fai', a dwi'n cytuno bod yna lawer y dylai ac y gallai Llywodraeth San Steffan ei wneud i ddileu tlodi plant, gan gynnwys, wrth gwrs, cael gwared ar y cap dau blentyn ar fudd-daliadau, sy'n dyfnhau tlodi plant yng Nghymru.

Yn ôl yr End Poverty Coalition, mae dros 65,000 o blant Cymru sydd mewn tlodi yn cael eu taro gan y polisi annynol hwn. Mae Torsten Bell, cyfarwyddwr y Resolution Foundation, fel ag yr oedd, ond sydd nawr, wrth gwrs, yn gobeithio cynrychioli Gorllewin Abertawe dros Lafur yn San Steffan, wedi dweud bod cost cael gwared ar y cap yma yn ddim o'i gymharu â'r gost o'i gadw—neu efallai bod hwnna'n un o'r tweets mae wedi eu dileu erbyn hyn.

Ydych chi'n cytuno gydag ymgeisydd Llafur Gorllewin Abertawe, felly, neu gyda'ch arweinydd, Keir Starmer, sydd wedi dweud bod hyn yn anfforddiadwy, tra bod arfau yn gwbl fforddiadwy? Ac a fyddwch chi fel aelod o Lywodraeth Cymru sy'n gyfrifol am fesurau i ddileu tlodi plant yn gwneud yr achos dros gael gwared ar y cap dau blentyn i Lywodraeth nesaf San Steffan er mwyn plant Cymru? 

Ac, wrth gwrs, mae yna gamau sy'n llwyr o fewn rheolaeth Llywodraeth Cymru. A wnewch chi wrando ar gyngor arbenigwyr polisi a grwpiau ymgyrchu tlodi plant, y comisiynydd plant, adroddiad y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol, a seiliodd ein hargymhellion ar dystiolaeth ryngwladol, a sicrhau bod y camau hynny'n rhai effeithiol, y rhai sydd yn y strategaeth tlodi plant, drwy osod targedau statudol i fesur cynnydd, sicrhau perchnogaeth, a ffocysu a gyrru gweithredu? Achos yn wahanol i'r hyn gawsom ni yn eich datganiad, doedden nhw ddim yn fodlon o gwbl gyda'r strategaeth tlodi plant. Mae'r awgrym yna i ddefnyddio cerrig milltir cenedlaethol yn lle targedau. Dwi'n meddwl taw Dr Victoria Winckler o Sefydliad Bevan a darodd yr hoelen ar ei phen pan ddywedodd hi: