Yn gyntaf i gyd, fe hoffwn i roi teyrnged i bawb sydd wedi ymgyrchu dros y mater hwn ac sy'n parhau i wneud hynny. Mae rhai gyda ni yma heddiw, ac fe gofiwn ni'r rhai nad ydyn nhw. Fel y gwnaeth yr Ysgrifennydd Cabinet dynnu sylw ato, cyn y cwestiynau i'r Prif Weinidog, roedd yna gyfle i wrando ar y rhai yr effeithiwyd arnyn nhw gan y sgandal hon, ac nid wyf i'n credu y gallai unrhyw un fod wedi gadael yr ystafell honno heb ddealltwriaeth eglur o'r anghyfiawnder y mae teuluoedd wedi ei wynebu. Fe fyddech chi wedi clywed sut y gwnaeth pobl mewn safleoedd o awdurdod ddifenwi'r teuluoedd am godi pryderon, gan eu cyhuddo o ddweud celwydd, eu cyhuddo o godi bwganod. Anonestrwydd, dim llai, onid e—ymgais i arbed arian. Wel am ddyfarniad yn erbyn ein cyfundrefn ni.

Wythnos diwethaf, fe gysylltodd Deborah James, etholwraig ym Mhen-y-bont ar Ogwr, â mi i adrodd hanes ei brawd. Bu ei brawd, a oedd yn swyddog heddlu gweithredol, farw yn 31 oed yn 1982, o ganlyniad i gael gwaed heintiedig yn Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd. Datgelodd Deborah wrthyf ei fod wedi bod yn brwydro yn erbyn lymffoma Hodgkin, a'i fod wedi cael diagnosis cadarnhaol yn dilyn cemotherapi. Serch hynny, roedd cymhlethdodau yn golygu iddo ddioddef gwaedu mewnol ac fe'i cludwyd i Gaerdydd, lle cafodd sawl peint o waed yn lle'r gwaed yr oedd yn ei golli. Dywedwyd wrthyn nhw ei fod wedi cael yr hyn y cyfeiriwyd ato'n 'beint drwg', a'i fod wedi cael ei heintio â hepatitis C. Oherwydd yr effaith ar ei iau, dioddefodd brawd Deborah glefyd melyn. Roedd yn ei frifo iddo eu cael nhw'n ei gofleidio, ac—rwy'n dyfynnu Deborah nawr—nid ydyn nhw erioed wedi dod dros yr hyn a ddigwyddodd yn ystod wythnosau olaf ei fywyd.

Un o'r pethau allweddol a oedd yn sefyll allan i mi yn y cyfarfod yn gynharach heddiw oedd rhywbeth a gafodd ei ddweud: nid yw ymddiheuriad yn golygu dim os nad oes cydnabyddiaeth o'r hyn y mae pobl wedi bod trwyddo. Mae iawndal yn un ffordd o gydnabod, ac er y bydd yna daliad iawndal dros dro o £210,000 yn cael ei roi i'r rhai a gafodd eu heintio, yn siomedig iawn, ni chafwyd ymrwymiad i sicrhau y bydd y taliad iawndal dros dro yn cael ei wneud pan nad oes cydnabyddiaeth, fel y mynegodd Aelodau eraill. Fe fyddwn i'n gobeithio y gallai'r Gweinidog roi sylw ar hyn, oherwydd mae hwnnw, wrth gwrs, yn ofid i deuluoedd—yn benodol o ran sut y byddwn ni'n cynorthwyo'r teuluoedd hynny a gollodd eu perthnasau ond mai achos arall a roddwyd i'r farwolaeth a dyna'r hyn a gafodd ei gofrestru.

Ni ellir gwadu bod marwolaethau wedi cael eu celu, cafodd dogfennau eu difa—roedd hynny yn yr adroddiad. I deulu Deborah, mae hi wedi cymryd 42 o flynyddoedd i gael gwybod y gwirionedd. Y pryder nawr yw, er gwaethaf y gydnabyddiaeth nad damwain oedd yr hyn a ddigwyddodd, y bydd teuluoedd yn cael eu hamddifadu o iawndal oherwydd y cafodd dogfennau eu difa yn ystod y cyfnod hwnnw o guddio'r gwir. Rwyf i am orffen, Dirprwy Lywydd, drwy gyfeirio yn ôl at eiriau Deborah wrthyf i: 'Prin y gellir credu, 42 mlynedd ar ôl ei farwolaeth, ac yn dilyn adroddiad Syr Brian, bod ansicrwydd yn parhau, a bod brwydrau eto i ddod dros y rhai a heintiwyd ac a effeithiwyd.'