7. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y cynnydd o ran mynediad at wasanaethau'r GIG yng ngogledd Cymru? OQ61191

Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio'n agos gyda'r bwrdd iechyd i ysgogi gwelliant cynaliadwy sy'n galluogi cleifion i gael mynediad at wasanaethau iechyd a gofal diogel a phrydlon. Rydym ni wedi nodi disgwyliadau eglur ar gyfer gwelliant y byddaf i ac Ysgrifennydd y Cabinet yn cymryd camau dilynol arnyn nhw.

Prif Weinidog, o dan Lafur, mae'r GIG yn y gogledd ar ei liniau: mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr wedi bod i mewn ac allan o fesurau arbennig ers 2015; mae methiant wedi bod i gyflawni gwelliannau, sydd wedi arwain at gleifion yn dioddef niwed; mae cleifion yn aros yn hirach nag mewn rhannau eraill o'r DU am lawdriniaethau a thriniaethau; ac rydym ni i gyd yn gwybod mai Ysbyty Glan Clwyd, sy'n gwasanaethu pobl Conwy a sir Ddinbych, sydd â'r perfformiad adran achosion brys gwaethaf yn y wlad, gydag un o bob pedwar o bobl yn aros 12 awr neu fwy mewn adrannau damweiniau ac achosion brys. Mae'n gwbl annerbyniol.

Nawr, mewn ymgais i fynd i'r afael â rhai o'r materion hyn, 11 mlynedd yn ôl, addawodd Llywodraeth Cymru adeiladu ysbyty newydd sbon yn y Rhyl i wasanaethu'r llain arfordirol, i wella mynediad at wasanaethau'r GIG ac i leddfu'r pwysau ar Glan Clwyd. Dylai fod wedi bod ar agor yn 2016, ond nid ydym ni wedi gweld rhaw yn y ddaear eto, Prif Weinidog, ac eto, ers hynny, ers hynny, ers 2013, rydych chi wedi agor ysbyty newydd sbon yn y de. Pam mae'r gogledd bob amser yn dod yn ail i'r de o dan eich Llywodraeth chi? A phryd fydd pobl yng Nghonwy a sir Ddinbych yn cael y cyfleuster hanfodol hwn y mae cleifion ei angen?

Wel, rwy'n cydnabod na fyddai amseroedd aros hir yn rhywbeth y byddwn i'n ceisio'u hamddiffyn, p'un a yw'n ofal brys neu'n ofal arferol, wedi'i gynllunio. Mae amseroedd aros hir wedi gostwng yn y gogledd, gostyngiad o fwy nag 20 y cant. Mae gostyngiad o fwy na 55 y cant wedi bod, mae'n ddrwg gennyf i, yn nifer cleifion orthopedig sy'n aros hefyd, ac mae buddsoddiad yn mynd i'r gwasanaeth iechyd yn y gogledd. Mae Ysbyty Glan Clwyd ei hun wedi cael ei adnewyddu'n sylweddol, nid yn unig yn yr adran damweiniau ac achosion brys, ond mae'r ysbyty cyfan wedi'i ailwampio ac adnewyddu mewn gwirionedd. Rydyn ni hefyd wedi gweld arian yn mynd i unedau iechyd meddwl newydd ac yn wir yr uned orthopedig yn Llandudno, yr aeth Ysgrifennydd y Cabinet ati i'w hagor a'i gweld. Felly, mae buddsoddiad gwirioneddol yn cael ei gyflwyno. Ond nid ym mrics a morter yr ysbyty yn unig y mae'r her, mae hi'n ymwneud â thrawsnewid a moderneiddio'r gwasanaeth yn gyffredinol, a'r angen i gael nid yn unig nifer y staff, ond y ffordd y maen nhw'n gweithio. Mae'n bartneriaeth ar gyfer staff a'r cyhoedd yn ehangach; partneriaeth, yn wir, gyda llywodraeth leol a thu hwnt.

Rhan o'n her fwyaf o gael pobl drwy ofal mewn ysbytai yw'r ffaith bod gormod o lawer o bobl sy'n ffit yn feddygol yn dal i fod mewn gwelâu ysbyty. Ni allwn ni ddatrys hynny heb yr adnoddau a'r cydweithio rhwng iechyd, gofal lleol, llywodraeth leol ac eraill. Ac, wrth gwrs, rydyn ni mewn amgylchedd, fel y mae'r Aelod yn gwybod yn dda iawn, lle mai nid yn unig ein cyllideb sydd wedi'i pheryglu, gyda gostyngiad o fwy na £700 miliwn mewn termau gwirioneddol yn ystod y tair blynedd diwethaf, ond mewn gwirionedd mae hynny'n cael effaith wirioneddol ar iechyd a'i bartneriaid hefyd.

Mae yna gwestiynau gwirioneddol i ni, ac rwy'n credu y bydd tudalen newydd yn cael ei throi ar lefel y DU yn rhoi mwy o adnoddau a phartneriaethau gwahanol i ni weithio gyda nhw. Rwy'n edrych ymlaen at wrando ar y cyhoedd, at ddeall yr heriau rwy'n ymwybodol ein bod ni'n eu hwynebu, ond, yn hollbwysig, rwy'n edrych ymlaen at bartneriaeth newydd sy'n ein galluogi ni i gyflawni dyheadau'r Llywodraeth hon a phob cymuned ledled y wlad.