9. Pa asesiad y mae'r Prif Weinidog wedi'i wneud o ddigonolrwydd gwasanaethau ysbyty yn Nwyrain De Cymru? OQ61216

Mae mynediad i wasanaethau ysbytai yn Nwyrain De Cymru o dan bwysau parhaus, gyda'r galw a'r angen uchaf erioed. Mae'n anochel bod hyn yn effeithio ar staff a chleifion. Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio'n agos gyda byrddau iechyd yn y rhanbarth hwn i wella mynediad at wasanaethau iechyd a gofal diogel ac amserol.

Diolch am hynny. Mae i'w weld bod ein hysbytai yng Nghymru yn agos at argyfwng byth a beunydd. Cysylltodd etholwr â mi yn ddiweddar y cafodd ei fam 92 oed ei chludo i ysbyty'r Faenor ar ôl cwympo. Roedd hi'n anymwybodol. Roedd tri ar ddeg o ambiwlansys yn aros y tu allan pan gyrhaeddon nhw, ac ar ôl brysbennu roedd yn rhaid iddyn nhw aros am bum awr mewn ambiwlans y tu allan cyn i'r fenyw 92 oed yma gael ei symud yn ôl i'r adeilad, a dim ond ar ôl iddyn nhw gwyno—hyn oll cyn iddo gael ei sefydlu a oedd hi'n gwaedu ar yr ymennydd. Nawr, rwyf i wedi sôn o'r blaen yma am sut mae ambiwlansys yw'r ystafelloedd aros newydd, ei bod yn arferol gweld ciwiau o ambiwlansys yn aros y tu allan i adrannau damweiniau ac achosion brys. Ni ddylai fod yn normal, ond mae wedi dod yn normal. Nawr, siawns na fyddech chi'n cytuno nad yw hynny'n ddigonol, nad yw hynny'n iawn. Yn yr etholiad hwn, mae'r Blaid Lafur yn canolbwyntio ar yr angen i foderneiddio ein GIG ac maen nhw hyd yn oed yn ymgyrchu ar hynny yng Nghymru, lle mae eu plaid eu hunain yn rhedeg y gwasanaeth iechyd. Onid eich bai chi yw rhan o hyn?

Rwy'n credu os edrychwch chi ar yr hyn yr ydyn ni'n ei wneud—. Gadewch i ni gymryd y pwynt penodol. Mae'n ddrwg gennyf i glywed am yr enghraifft y mae'r Aelod wedi tynnu sylw ato. Ni allaf ymdrin â materion unigol, ond rwy'n gobeithio bod yr Aelod, ynghyd â'r bwrdd iechyd, yn edrych ar hynny, ac mae gwasanaethau eraill ar gael, gan gynnwys Llais ac eraill, i helpu i gefnogi'r Aelod os oes angen codi cwyn neu bryder, ac mae'n bwysig bod pryderon yn cael eu codi. Rwy'n cofio, pan oedd yr Aelod dros Orllewin Caerdydd yn Weinidog iechyd, am y rhodd cwynion, a deall, pan fo cwynion yn cael eu gwneud, eu bod yn gyfleoedd i wella, ac i'w wneud mewn amgylchedd lle nad yw staff yn teimlo eu bod o dan y lach, ond yn hytrach, sut ydych chi'n gwneud hyn yn well yn y dyfodol. Mae rhywfaint ohono'n ymwneud â sut yr ydyn ni'n ymdopi â'r galw. Mae rhywfaint yn ymwneud â sut mae ein systemau cyfan yn gweithio.

Fe wnes i'r pwynt mewn cwestiynau cynharach mai rhan o'n her ni yw bod gennym ni ormod o bobl sy'n feddygol ffit i gael eu rhyddhau sydd ddim yn gallu symud i gam nesaf eu gofal a'u triniaeth y tu allan i'r ysbyty. Mae hefyd yn rhywbeth sy'n ymwneud â gallu wrth y drws ffrynt. Felly, yn y Faenor yn benodol, maen nhw'n ceisio dyblu'r capasiti ar gyfer yr holl ardal aros. Dylai hynny wneud gwahaniaeth gwirioneddol i bobl sy'n dod i mewn, ac mae modd rhyddhau ambiwlansys i ymdrin â'r risg sydd yn y gymuned bryd hynny. Ond mae'n rhaid i ni ymdrin â'r drws cefn, lle y gall pobl fynd allan o'r ysbyty. Nawr, mae hyn yn rhan o'r hyn y mae angen i chi ei wneud i foderneiddio'r gwasanaeth: buddsoddi yn eich staff, buddsoddi mewn cyfleusterau. Ac nid wyf i'n ymddiheuro am ymgyrchu dros wasanaeth iechyd gwladol wedi'i foderneiddio, ynghyd â'r adnoddau sydd eu hangen arnon ni i gadw'r staff sydd gennym ni ac i recriwtio'r staff y bydd eu hangen arnon ni.

Os ydych chi'n ystyried yr hyn yr ydyn ni eisoes wedi'i wneud i foderneiddio'r gwasanaeth iechyd, y gronfa triniaethau newydd a gafodd ei chyflwyno gennym ni yn nhymor diwethaf y Senedd, mae'n rhoi gwell mynediad a mynediad cyflymach at driniaethau newydd. Fe wnaethon ni'r dewis hwnnw yma yng Nghymru cyn gweddill y DU. Ystyriwch yr hyn yr ydyn ni wedi'i wneud mewn optometreg. Gall eich optometrydd ar y stryd fawr nawr ymdrin ag amrywiaeth eang o gyflyrau, gan gymryd pwysau oddi ar wasanaethau gofal iechyd mewn ysbyty ar gyfer gofal llygaid, ac mae hynny'n golygu bod pobl yn cael gwell brofiad a mynediad cyflymach at ofal. Rwyf i wedi gweld hynny yn fy nheulu i fy hun. Ac mewn fferylliaeth, mae'r Ceidwadwyr yn Lloegr erbyn hyn yn bwriadu gwneud yr hyn yr ydyn ni eisoes wedi'i wneud yma yng Nghymru, wrth ddiwygio fferylliaeth, ei foderneiddio a darparu gwasanaethau newydd yn agosach at ble mae pobl yn byw. Mae hwnnw'n gyflawniad yr ydyn ni eisiau ei ddatblygu. Nid wyf i'n ymddiheuro fy mod i eisiau moderneiddio a gwella gwasanaeth iechyd cenedlaethol cyhoeddus gyda'r adnoddau i allu gwneud hynny, ac rwy'n credu y bydd y canlyniad ar 4 Gorffennaf neu 5 Gorffennaf yn hanfodol i ba mor gyflym y gallwn ni wneud hynny yma yng Nghymru.

Diolch yn fawr i'r Prif Weinidog.