1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i hybu datblygiad economaidd yn ne-ddwyrain Cymru? OQ61219

Diolch am y cwestiwn. Rydyn ni’n gweithio gydag awdurdodau lleol ar draws prifddinas-ranbarth Caerdydd i gynyddu ffyniant economaidd. Mae ein fframwaith economaidd rhanbarthol ar gyfer y de-ddwyrain wedi nodi bod datblygu clystyrau twf allweddol yn flaenoriaeth, ochr yn ochr â'n buddsoddiad mewn seilwaith sy'n cefnogi'r genhadaeth economaidd.

Rydyn ni yng nghanol etholiad cyffredinol hanfodol bwysig ar gyfer dyfodol Cymru a'r DU yn ei chyfanrwydd. Byddai adroddiad Gordon Brown ar gael i Lywodraeth Lafur y DU newydd, gan gydnabod anghydraddoldebau rhanbarthol y DU, a darparu buddsoddiad mawr i Gymru mewn seilwaith, ynni adnewyddadwy a chlystyrau yn ne-ddwyrain Cymru, fel seiberddiogelwch a'r diwydiant lled-ddargludyddion, yn ogystal â hwyluso'r broses o drosglwyddo i ddur gwyrdd. Am gyferbyniad i Gymru yn cael sawl miliwn o bunnoedd yn annigonol gan y Torïaid wrth beidio â chyflawni eu haddewid i ddisodli cymorth economaidd yr UE i Gymru fesul punt, ac ymrwymo nawr i gyflwyno gwasanaeth cenedlaethol hen ffasiwn ar gyfer ein pobl ifanc, y mae'r Sefydliad Astudiaethau Cyllid yn amcangyfrif fyddai'n gadael Cymru £275 miliwn yn waeth ei byd, wrth gymryd arian o'r cynllun ffyniant cyffredin honedig gwerth £1.5 biliwn, a glustnodwyd yn wreiddiol, wrth gwrs, i ddisodli cymorth economaidd yr UE. A ydych chi'n cytuno, Prif Weinidog, am gyferbyniad llwyr yw hyn rhwng polisi atchweliadol hwnnw Torïaid y DU a gwarant i bobl ifanc Llywodraeth Cymru ar gyfer pobl ifanc 16 i 24 oed, gan ddarparu cymorth ar gyfer lle mewn addysg, hyfforddiant, gwaith neu hunangyflogaeth?

Iawn, mae hyn funud a hanner i mewn i'r darllediad gwleidyddol pleidiol hwn bellach. Rwy'n siŵr nad chi fydd yr unig un sy'n rhoi cynnig ar hyn dros yr wythnosau nesaf, a bydd yn dod o bob cyfeiriad, rwy'n siŵr. Ond os gallwn ni ganiatáu i'r Prif Weinidog ddod o hyd i'r cwestiwn yn y fan yna ac ateb. 

Diolch am y cwestiwn. Rwy'n cytuno nad oedd y model gwasanaeth cenedlaethol a gynigiwyd fel sioc gan Rishi Sunak yn sioc i bobl ifanc yn unig, ond yn sioc i lawer o ASau Ceidwadol ac yn wir, Gweinidogion—gimig anobeithiol ar ddechrau etholiad cyffredinol hollbwysig i Gymru a Phrydain. Ac mae'r Aelod yn iawn i dynnu sylw at y cyferbyniad rhwng hynny a'r hyn yr ydym ni wedi dewis ei wneud gyda'r gwarant i bobl ifanc—buddsoddiad hirdymor yn nyfodol pobl ifanc a'r sgiliau sydd eu hangen arnyn nhw i oroesi a ffynnu yn y byd yr ydym ni'n ceisio ei greu. Mae'n gyferbyniad uniongyrchol i'r Torïaid yn cymryd arian a phwerau oddi wrth Cymru—mae £275 miliwn fel isafswm bob blwyddyn yn cael ei golli i Gymru oherwydd y gronfa ffyniant gyffredin y mae'r Torïaid yn cynnig ei gyfrannu bellach at fodel gwasanaeth cenedlaethol nad oes neb yn credu sy'n mynd i weithio na chynnig dyfodol i bobl ifanc mewn gwirionedd. Dyna record y Torïaid. Rwy'n credu y bydd pobl yn gwneud dewis pendant ar 4 Gorffennaf. Edrychwch ar yr hyn y maen nhw wedi ei wneud i Gymru. Edrychwch ar yr hyn yr ydym ni'n ei gynnig. Pwy ar y ddaear fyddai eisiau sefyll gyda'r Torïaid pan ddaw i 4 neu 5 Gorffennaf? Edrychaf ymlaen at ddyfarniad pobl Cymru.

Prif Weinidog, gadewch i ni ddod a pethau yn ôl i Gymru nawr. Rydym ni yn Senedd Cymru; gadewch i Lywodraeth y DU ganolbwyntio ar eu pethau eu hunain. Nawr, Prif Weinidog, mae busnesau yng Nghymru yn ei chael hi'n fwyfwy anodd cael dau ben llinyn ynghyd yn dilyn penderfyniad Llywodraeth Cymru i dorri rhyddhad ardrethi busnes. Mae cam Gweinidogion Llafur i leihau'r rhyddhad o 75 y cant i 40 y cant bellach yn golygu y bydd busnesau sydd â gwerth ardrethol o £15,000 yn cael eu gadael â bil ardrethi o bron i £8,500. Nid dim ond cwpl o geiniogau neu bunnoedd yw hyn, Prif Weinidog; rydym ni'n sôn am ddisgwyl i fusnesau ddod o hyd i filoedd o bunnoedd. Yn ddiweddar, disgrifiodd Rachel Reeves, Canghellor gwrthblaid Llafur y DU, eich plaid fel plaid naturiol busnesau Prydain a dywedodd eich bod o blaid gweithiwr ac o blaid busnes. Nid yw hynny'n wir, onid yw, Prif Weinidog, o dan Lafur, oherwydd yma yng Nghymru mae gennym ni'r ardrethu busnes uchaf ym Mhrydain Fawr, cyfraddau goroesi busnesau eithriadol o isel, yr ail dwf i wrth ychwanegol gros ers 1999 o wledydd y DU, a'r lefelau anweithgarwch economaidd uchaf o'r pedair gwlad. Felly, a ydych chi'n credu y dylai Llywodraeth Cymru roi'r gorau o'r diwedd i gosbi busnesau sy'n gweithio'n galed a dechrau eu helpu nhw i ffynnu? Ac onid ydych chi'n credu y byddai ailgyflwyno'r cymorth rhyddhad ardrethi o 75 y cant yn lle da i ddechrau? Diolch.

Rwy'n cytuno nad ydym ni'n sôn am ychydig geiniogau neu bunnoedd yn unig; rydym ni'n sôn am dros £1 biliwn a gollwyd i Gymru oherwydd bod y Torïaid wedi torri eu haddewid maniffesto i ddisodli cyllid yr UE yn llawn. Rwy'n cofio Andrew R.T. Davies yn dweud dro ar ôl tro na fyddai Cymru'n colli'r un geiniog. Mewn gwirionedd, rydym ni wedi colli mwy nag £1 biliwn, ac ar ben hynny, mae ein cyllideb werth £700 miliwn yn llai mewn termau real na dim ond tair blynedd yn ôl. Dyna record y Torïaid. Dyna mae'r Torïaid wedi ei wneud i Gymru. Rwy'n falch ein bod ni o blaid gweithwyr ac o blaid busnes. [Torri ar draws.] Rwy'n edrych ymlaen at gario ein neges i gymunedau a cherrig drws ledled y wlad. [Torri ar draws.] Rwyf i eisiau dechrau newydd i Gymru—

Allaf i ddim clywed y Prif Weinidog. A allwn ni gael ychydig o dawelwch os gwelwch yn dda?

—droi'r dudalen ar 14 o flynyddoedd Torïaidd anobeithiol.