Diolch, Llywydd. Cynigiaf y gwelliannau a gyflwynwyd yn enw Heledd Fychan. Dechreuaf drwy ddweud bod Plaid Cymru yn cefnogi'r hyn a nodir yn y cynnig gwreiddiol. Yn hyn o beth, rydym ni'n glir bod dyfodol ar gyfer gwneud dur sylfaenol yng Nghymru ac y dylid cefnogi ein gweithwyr dur, ond mae hyn, a dweud y gwir, yn datgan yr amlwg. Nid yw'r cynnig gwreiddiol yn ein galluogi i gymryd y camau y mae angen i ni eu cymryd i sicrhau bod dyfodol i ddur yng Nghymru. Heb amlinellu'r rhain, ni fyddai fawr ddiben pasio'r cynnig.

Daw'r ddadl hon ar yr unfed awr ar ddeg, gyda'r disgwyl y bydd y ffwrnais chwyth gyntaf yn cael ei chau y mis yma. Er gwaethaf hyn, mae testun gwreiddiol y cynnig bron yn union yr un fath â'r un a drafodwyd gennym ni yn ôl ym mis Chwefror. Nid yw'r cynnig fel y'i cyflwynwyd yn condemnio penderfyniad Tata, ac nid yw'n nodi gweledigaeth ar gyfer dyfodol mwy disglair. Mae'n dweud yn syml ein bod yn credu y dylai fod dyfodol, heb unrhyw gamau penodol wedi'u hamlinellu ar y llwybr tuag ato. Ar adeg pan fo gweithwyr yn y cymunedau yn ysu am weithredu, mae angen i ni wneud mwy nag ailddatgan yr hyn a ddywedwyd eisoes. Mae angen i ni symud y ddadl hon ymlaen oherwydd fel, y mae'n rhaid i mi ddweud, yr ydw i a fy nghyd-Aelodau ym Mhlaid Cymru wedi bod yn ceisio ei wneud ers misoedd.

Byddaf yn dweud fy mod yn anghytuno â'r ffordd y mae'r holl ddadl wedi'i nodweddu gan y Torïaid. Mae'r un hen gân nad yw Llywodraeth Cymru wedi cyfrannu'n ariannol at Tata yn ddim ond yn rhan o'r darlun, onid ydyw? Er tegwch i'r Llywodraeth Lafur, yn ôl yn 2016, fel y nododd Dai Rees, ac er tegwch, mewn gwirionedd, i Carwyn Jones—rydym ni i gyd wedi clywed y straeon amdano yn gwersylla y tu allan i'r swyddfeydd ym Mumbai—ni fyddai Tata yma oni bai am yr hyn a wnaed yn ôl bryd hynny. Byddwn hefyd yn dweud ei bod hi'n anodd gwybod ble y gallwch chi wneud lle i gefnogaeth os nad ydych chi'n rhan o'r sgyrsiau cychwynnol ynghylch sefydlu'r bwrdd pontio, ac nad ydych chi'n derbyn y data cywir chwaith gan Tata.

Mae Llywodraethau Ceidwadol olynol yn San Steffan yn rhannu cyfran enfawr o'r bai ynghylch pam fod pethau fel y maen nhw. Dydyn nhw ddim wedi dangos gweledigaeth wrth amlinellu sut ddyfodol allai fod i ddur ac, yn ehangach, i'r sector diwydiannol, a gyda wynebau syth, mae Gweinidogion Ceidwadol wedi sefyll i ddweud bod pecyn gwerth £500 miliwn i Tata yn gyfnewid am golli 9,500 o swyddi yn drafodiad teg. Fuon nhw ddim yn ddigon dewr i gymryd rheolaeth o'r sefyllfa a chreu llwybr newydd—llwybr sy'n annibynnol ar sefydliad rhyngwladol sy'n hidio dim am y cymunedau sy'n dibynnu arno.

Rydym ni wedi clywed gan y Ceidwadwyr nad dyma beth fydden nhw wedi hoffi digwydd, felly pam derbyn mai dyma ddiwedd y gân? Yn anffodus, mae'n ymwneud â'r diffyg dewrder y mae Llafur a'r Llywodraeth Lafur hon yng Nghymru wedi bod mewn perygl o'i adlewyrchu. Dyma gyfle i nodi beth yn union a olygir gan y £3 biliwn ar gyfer dur. Hyd yn hyn, does neb wedi gallu dweud wrtha i'n union faint o hynny fydd yn mynd i Bort Talbot yn uniongyrchol. Dyma gyfle i ddangos ffordd ymlaen, sut y gall y Senedd hon ymyrryd yn ystyrlon. Dyma gyfle i fyw'r broffes ein bod ni'n gwneud pethau'n wahanol yng Nghymru. Rwy'n glynu wrth yr hyn yr ydw i wedi'i ddweud erioed. Pam ddylen ni ganiatáu i gwmni rhyngwladol hanner ffordd rownd y byd bennu dyfodol ein cymunedau? Fydd Tata ddim yn newid eu meddwl, maen nhw wedi gwneud hynny'n glir—hyd yn oed os oes newid yn y Llywodraeth. Felly, pam ddylem ni barhau i syllu i waelod pydew amddifadedd ôl-ddiwydiannol sy'n bygwth ein llyncu ni eto?

Cymerwch reolaeth. Cenedlaetholwch y safle ym Mhort Talbot. Gadewch i ni wneud y buddsoddiadau ein hunain, gadewch i ni osod y cyfeiriad strategol ein hunain a gadewch i ni adennill rhywfaint o urddas. Oherwydd ar hyn o bryd, mae ein cymunedau'n edrych atom ni am arweinyddiaeth, ac rwy'n ofni y byddwn ni wedi eu methu os bydd y cynnig hwn yn pasio heb unrhyw welliannau. Dyw e ddim fel pe na bai cynllun yn barod i fynd, mae'r undebau eisoes wedi gwneud y gwaith.

Dydw i ddim yn credu y byddai unrhyw un ohonom ni yma eisiau edrych yn ôl ar yr adeg yma a meddwl tybed a allai un peth neu'r llall fod wedi gweithio. Nawr, y sawl sy'n mentro sy'n ennill. Wel, dylai'r Llywodraeth fentro. Gadewch i ni wthio am wladoli safle Tata. Os na lwyddwn ni â hynny, gadewch i ni edrych ar sut y gallwn ni warchod ei asedau yno, er mwyn sicrhau dyfodol ar gyfer gwneud dur sylfaenol yng Nghymru. A gadewch i ni greu llwybr at ddyfodol newydd i'n gweithwyr a'u cymunedau.