A gaf i ddiolch i'r Llywodraeth am gyflwyno hyn? Mae'n ddadl bwysig yr ydym ni wedi ei thrafod. Oherwydd fel rydych chi eisoes wedi nodi—mae tri pherson eisoes wedi dweud—bydd ffwrnais chwyth Rhif 5 yn cau y mis hwn, ffwrnais chwyth Rhif 4 ym mis Medi. Nawr, rwy'n cofio, mewn gwirionedd, y ffrwydrad yn Rhif 5, lle collodd tri dyn eu bywydau. Roedd hynny 20 mlynedd yn ôl, ac mae wedi cael ei hailadeiladu. Felly, rydym ni'n deall yr amserlen ar gyfer Rhif 5.

Mae'n ymwneud â chreu dur. Mae'n ymwneud â'r diwydiant. Mae'r DU wedi bod yn cynhyrchu dur mewn gwirionedd, ac mae'n un o'n hasedau sofran. Mae'n ddiwydiant sylfaenol. Mae'n gwneud dur ym mhopeth rydym ni'n ei ddefnyddio. Sawl un ohonom ni gododd y bore yma a defnyddio'r microdon ar gyfer ein brecwast, neu'r tostiwr? Gyrrodd yma yn ein car? Daeth yma ar y trên? Daeth ar gefn beic, o bosib? Agorodd yr oergell, estynnodd y llaeth ar gyfer eu Weetabix y bore yma. Mae'r dur rydym ni'n ei ddefnyddio bob dydd yma. Fe wnaed rhywfaint o hynny, mewn gwirionedd, ym Mhort Talbot. P'un a oes gennych chi duniau o ffa pob, neu fe wnes i fwydo fy nghi y bore yma gyda thun. Oedd hynny'n dod o Bort Talbot? Dydyn ni ddim yn gwybod, ond dyma'r dur rydym ni'n ei ddefnyddio.

Mae'n ddiwydiant sylfaenol. Mae'n adeiladu ein sylfaen gweithgynhyrchu. Ac eto rydym ni yma yn trafod beth sy'n digwydd i'r diwydiant hwnnw. Ei fod yn mynd i ddiflannu. Ni fyddwn yn gwneud dur sylfaenol yma. Byddwn yn cael gwared ohono, neu bydd Tata yn cael gwared ohono, ac yn anffodus, mae Llywodraeth y DU wedi eu cefnogi i wneud hynny drwy roi £500 miliwn heb unrhyw amodau arno i sicrhau bod trosglwyddo i fathau eraill o wneud dur sylfaenol.

Fe allwch chi ddefnyddio dulliau gwyrdd i wneud dur sylfaenol. Mae'n siom nad oedd llywodraeth y DU hyd yn oed wedi meddwl am y peth. Ac fe gymerodd hi iddyn nhw—beth? Fe wnaethon ni blagio a phwyso am sawl blwyddyn i gael rhyw fath o fargen i'r sector dur, neu hyd yn oed strategaeth ar ddur? A phan wnaethan nhw'n cyflwyno hynny, eu strategaeth yw £500 miliwn, cael gwared ar y ffwrneisi chwyth. Dyna ni.

Felly, p'un a ydym ni'n byw mewn byd geowleidyddol ai peidio, rydym ni'n agored i niwed os nad yw dur sylfaenol yn cael ei wneud yn y wlad hon. Ac felly mae Port Talbot yn dod yn gyfrannwr hanfodol i'r sector hwnnw. Ond nid dim ond dur ar gyfer ein dinas. Mae'n fwy na hynny, oherwydd bu'n rhan o deuluoedd yn ein tref ers cenedlaethau. Ac rwy'n mynd i ysgolion ac rwy'n gweld plant sydd eisiau ymgyrraedd at yr hyn y mae eu rhieni'n ei wneud yn eu bywydau gwaith, neu'r hyn a wnaeth eu neiniau a theidiau, boed hynny yng ngwaith dur Port Talbot neu yn y diwydiannau sy'n gwasanaethu gwaith dur Port Talbot. Maen nhw'n ei weld. Ac fel y dywedodd un o'n swyddogion undeb cymunedol yn y gynhadledd ychydig flynyddoedd yn ôl, mae dur yn ein DNA. Mae'n rhan ohonom ni.

Nawr, mae yna ddewis arall. Rydym ni wedi trafod hyn o'r blaen. Mae'r undebau llafur dur, fel yr amlygwyd, wedi cyflwyno'r cynllun Syndex hwn. Nid eu cynllun nhw, gyda llaw—cynllun arbenigwyr yw e. Fe wnaethon nhw ei gyflwyno ac mae wedi cael ei wrthod, ac mae'n drueni bod Tata wedi ei wrthod felly, oherwydd fe weithiodd. Goroesodd y ffwrneisi chwyth; byddai rhif 4 yn parhau i weithio wrth iddyn nhw adeiladu ffwrnais arc drydan. Gyda llaw, y ffwrnais arc drydan maen nhw'n sôn amdani fyddai'r un fwyaf a adeiladwyd erioed. Nid yw'r rhan fwyaf o leoedd eraill yn adeiladu ffwrneisi arc drydan 3 miliwn tunnell, maen nhw'n adeiladu ffwrneisi arc drydan 1.5 miliwn tunnell, i weithio gyda ffwrneisi chwyth. Ac mae Tata yn adeiladu ffwrneisi chwyth yn India. Mae'r Almaen yn adeiladu ffwrneisi chwyth. Mae'n ymddangos yn rhyfedd nad ydym ni'n gwneud hynny, ein bod ni'n cael gwared arnyn nhw, a byddwn yn dibynnu ar ddur wedi'i fewnforio ar gyfer ein tuniau a'n ceir a'n microdonnau.

Ond ynghyd â gweithwyr dur, mae angen i ni dderbyn newid. Mae'n dod. Dydyn ni ddim yn gwadu hynny. Ond mae'n ymwneud â sut rydym ni'n sicrhau bod y newid hwnnw'n digwydd, sut rydym ni'n trosglwyddo i broses y cyfeiriad gwyrdd. A dyna beth y dylid ei gofleidio. A gobeithiaf y bydd unrhyw lywodraeth newydd—ac rwy'n gobeithio mai llywodraeth goch fydd hi, ond gallai fod yn unrhyw lywodraeth newydd—yn achub ar y cyfle i ddweud, 'I ddweud y gwir, gadewch i ni ei newid'. Gadewch i ni weithio gyda'n cymunedau. Gadewch i ni gael y bobl rydym ni'n eu rhoi ar y clwt, rydym ni'n eu hamddifadu o gyfleoedd, plant sy'n gweld eu gobaith yn diflannu—gadewch i ni roi rhywbeth yno iddyn nhw, gadewch i ni achub ar y cyfleoedd hynny i wneud hynny. Ac rwy'n gobeithiaf y bydd Llywodraeth newydd y DU yn gwneud hynny mewn gwirionedd.

Nawr, y cwestiwn ynghylch £3 biliwn. Gadewch i ni fod yn onest am hynny. Dydyn ni ddim yn gwybod ble y caiff ei wario, ond rydym ni yn gwybod bod yna ffigwr yna. Ni fu erioed ffigwr gyda'r Llywodraethau blaenorol. Ac mae'n rhaid i chi hefyd drafod ble mae'r ffigwr hwnnw'n cael ei wario a sut mae'n cael ei ddefnyddio i adeiladu economi dur gwyrdd mewn gwirionedd. Pa elfennau mae arnoch chi eisiau canolbwyntio arnyn nhw? Pa elfennau allwch chi annog diwydiannau eraill i ymrwymo a chyfrannu eu refeniw atyn nhw? Felly, mae'n bwysig ein bod ni'n gwybod bod yna arian, ac rydym ni'n gwybod y bydd trafodaeth o ran sut i wario'r arian yna.

Yr agwedd arall rydym ni wedi sôn amdani—rwy'n mynd i barhau; mae gen i ychydig o amser. Ynglŷn â'r gwelliannau a gafodd eu cyflwyno—. Gwelliannau'r Ceidwadwyr. Mae'n ddrwg gen i, ond, cyn yr hyn rydym ni wedi'i weld mewn blynyddoedd blaenorol, dyweder MacGregor, 2016, pan wnaethoch chi ddim—mae'n ddrwg gen i, alla i ddim gwrando ar y trafodaethau hynny. Ac rwy'n derbyn yr hyn rydych chi'n ei ddweud—. Rhif 3, rwy'n derbyn gwelliant 3 yn llwyr. Rhif 4, mae eglurder yn iawn, mae angen i ni ei gael, ond Rhif 5 a Rhif 6, rwy'n gwrando. Rwy'n awyddus i wrando, ond mae cymaint o bethau ymarferol. Prynu ffwrneisi chwyth yn orfodol—beth mae hynny'n ei olygu? Pwy fydd yn cael ei gyflogi i wneud hynny? Ydych chi'n mynd i gyflogi pobl? Sut mae'n mynd i drosglwyddo deunyddiau crai mewn gwirionedd os ydych chi'n mynd i'w gadw i fynd? Lle mae'r dur yn mynd i fynd os ydych chi'n ei gadw i fynd? Os ydych chi'n ei gau, sut y caiff ei reoli? Lle bydd yn aros? Sut fyddwch chi'n ei weithredu? Sut ydych chi'n cael mynediad iddo, oherwydd, mewn gwirionedd, nid yw'r tir o'i gwmpas yn hygyrch?

Felly, mae llawer o bethau ymarferol yma. Penawdau gwych, ond beth mae'n ei olygu mewn gwirionedd i bobl y dref, i'r bobl yn y gwaith i weld mewn gwirionedd sut y gall weithio? Ac os oes arnoch chi eisiau rhoi'r gorau i'w ddefnyddio, dyna maen nhw'n ei wneud nawr. Felly, nid yw'n wahanol i'r hyn y mae Tata yn ei gynnig, dim ond ei gau a rhoi'r gorau i'w ddefnyddio. Felly, mae hi yn bwysig, beth yw'r bargeinion yno, a chyda'r—. Cenedlaetholi, fe aethoch chi a fi ein dau, Luke, i'r sgwrs ar wladoli. Fe gyflwynodd wladoli dros dro dim ond i'w gadw i fynd dros dro nes ein bod ni mewn gwirionedd yn cael rhywun i'w gefnogi, ond, y buddsoddiad sydd ei angen i wneud hynny i gyd, o ble y daw hynny? Oherwydd, gadewch i ni fod yn onest, does gennym ni ddim hynny yn y Llywodraeth hon, yn y Senedd hon. Nid dim ond y £3 biliwn rydym ni'n sôn amdano; mae angen buddsoddiad ar y cyd arnom ni yn yr achos hwnnw, felly os ydych chi'n mynd i siarad am wladoli, sut ydych chi'n mynd i ariannu'r gwladoli? Sut fyddwch chi'n cael y marchnadoedd? Pwy sy'n mynd i'w reoli? Sut y bydd yn cael ei gyflawni? Oherwydd rydych chi ym myd busnes, nid byd gwasanaeth cyhoeddus. Felly, mae llawer o gwestiynau yr hoffwn i glywed atebion iddyn nhw ynghylch y pwyntiau hynny nad ydw i wedi'u clywed eto.

Mae amser wedi mynd yn drech na fi, Llywydd; rydw i'n mynd i dewi. Ond un peth. Mae pobl Port Talbot eisiau gweld y Llywodraeth hon yn ymladd drostyn nhw. Maen nhw eisiau ein gweld ni'n gweithio iddyn nhw. Maen nhw eisiau gweld Llywodraeth y DU yn gwneud hynny. A dyna pam, yn fy marn i, mae'n rhaid i ni newid y Llywodraeth, oherwydd nid yw'r Llywodraethau blaenorol wedi gwneud hynny.