Diolch, Llywydd. Diolch i'r Llywodraeth am gyflwyno'r ddadl hon, ar bwnc y mae'r Senedd hon wedi treulio llawer o'i hamser dros y misoedd diwethaf yn ei drafod, a hynny'n gwbl briodol. Cynigiaf y gwelliannau yn enw fy nghyd-Aelod Darren Millar, ac rwy'n cadarnhau y bydd y Ceidwadwyr Cymreig yn cefnogi gwelliannau 3 a 4, ond nid 5 a 6.

Mae gwneud dur fel diwydiant yn un sy'n cyfrannu at bob agwedd ar y wlad. Rydym ni wedi bod yn glir ar yr ochr yma i'r Siambr yr hoffem ni weld un ffwrnais chwyth yn parhau ar agor yn ystod y cyfnod pontio o ffwrneisi chwyth i ffwrneisi arc drydan. Rydym ni'n siomedig na fu i Tata wneud hyn.

Ysgrifennydd Cabinet, roeddwn yn ddiolchgar eich bod chi wedi sôn wrth agor y ddadl hon am y cyfleoedd posibl wrth inni symud ymlaen yn y cyfnod pontio hwnnw. Sylwais eich bod chi wedi sôn am y porthladd rhydd Celtaidd, ffermydd gwynt arnofiol ar y môr—dwy elfen yr ydw i wedi bod yn eiriolwr mawr drostyn nhw. Ac o wybod cyfraniadau Aelodau eraill yn y Siambr hon, a fydd, rwy'n siŵr, yn siarad yn nes ymlaen—yr Aelod dros Aberafan, er enghraifft—mae'r angen am y trosglwyddiad cyfiawn hwnnw yn yr achos hwn yn bwysig iawn. Bydd y porthladd rhydd Celtaidd yn gyfle am swyddi newydd yn ardal Port Talbot a'r cymunedau ehangach, ond mae a wnelo hyn â'r newid hwnnw o'r fan hon nawr i'r adeg yna yn y dyfodol a sut rydym ni'n cefnogi gweithwyr yn yr ardal honno.

Fe hoffwn i hefyd ganmol yn y fan yma waith Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig ar eu hymchwiliad i wneud dur yn dilyn cyhoeddiad Tata y llynedd, dan gadeiryddiaeth gref Paul Davies, a Luke Fletcher ar y pwyllgor hefyd, a fydd, rwy'n siŵr, yn fy nilyn i wrth siarad yn y ddadl hon. Rwy'n credu bod rhywfaint o waith da wedi'i wneud yn y pwyllgor hwnnw wrth archwilio cynhyrchu dur yng Nghymru. Rhai cyfleoedd, ie, ond hefyd o ran gweld yr heriau maen nhw'n eu hwynebu ar hyn o bryd. Ysgrifennydd Cabinet, fe wnaethoch chi grybwyll rhai o'r rheini ynghylch capasiti'r grid, fel un enghraifft. Ond rwy'n credu bod angen ystyried adroddiad Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig wrth drafod dyfodol cynhyrchu dur yng Nghymru, oherwydd rwy'n credu bod ansawdd y gwaith hwnnw wir yn siarad drosto'i hun.

Ond tra bod y newidiadau hyn yn mynd rhagddyn nhw a'r gweithlu'n delio â phryder diswyddiadau, gadewch i ni ofyn i ni'n hunain beth mae'r Llywodraeth Lafur hon wedi'i wneud i'w cefnogi. Dim. Pa gyllid y mae Llywodraeth Lafur Cymru wedi'i ddarparu i'r gweithwyr ym Mhort Talbot ers 2019? Dim. Beth mae'r Llywodraeth Lafur wedi cyfrannu at y bwrdd pontio a grëwyd i gefnogi gweithwyr a'r gymuned ehangach? Dim. A thra rydw i'n sôn am y pwnc hwn, dywedodd Prif Weinidog blaenorol Cymru ym mis Mawrth eleni fod yr Ysgrifennydd Gwladol, ac rwy'n dyfynnu,

'erioed wedi ymweld â Phort Talbot.'

Wel, dydy hynny ddim yn wir, mae arnaf i ofn. Mae'r Ysgrifennydd Gwladol wedi ymweld â Phort Talbot ddwywaith, ym mis Ebrill a mis Medi'r llynedd. A phan gynigiodd Ysgrifennydd Gwladol Cymru siarad â Phrif Weinidog Cymru, ni chafodd yr alwad honno ei hateb.

Rwyf wedi sôn yn y Siambr hon o'r blaen am y pryderon na fydd gweithwyr sydd â sgiliau penodol yn gallu trosglwyddo'r sgiliau hynny i swyddi eraill heb ymgymryd â mwy o gymwysterau, oherwydd bod yr achrediad sydd ganddyn nhw ar hyn o bryd ar gyfer Tata yn unig. Nawr, mae'r Llywodraeth Lafur yn y fan yma yn aml wedi codi hynny, pan fo wedi cefnogi gweithwyr Tata—roedd hynny cyn 2019, fel rydw i wedi nodi—roedd hynny o ran hyfforddiant a datblygu sgiliau. Felly, yr hyn yr hoffwn i ei wybod yw pa sicrwydd a oedd yno fod gan y gefnogaeth, a roddwyd unwaith gan Lywodraeth Cymru, amodau penodol ynghlwm wrtho, gan olygu y byddai gan weithwyr gymwysterau cwbl drosglwyddadwy, neu a roddwyd cymorth blaenorol gan Lywodraeth Cymru heb unrhyw amodau?

Rydym ni'n croesawu'r £500 miliwn o gymorth gan Lywodraeth y DU, y byddai Tata wedi cau Port Talbot yn llwyr hebddo. Bydd gweithwyr dur yn cael eu cadw, ni fydd sgiliau'n cael eu colli, a bydd dur yn parhau i gael ei wneud yng Nghymru, ond nid fel y byddem wedi hoffi iddo fod o ran y cyfnod pontio hwnnw a gaiff ei grybwyll, rwy'n siŵr, yn nes ymlaen.

Rydym ni hefyd yn croesawu'r gronfa bontio gwerth £100 miliwn, y daw 80 y cant ohoni o Lywodraeth y DU, 20 y cant o Tata, a fydd yn mynd tuag at, fel y nododd yr Ysgrifennydd Cabinet, sgiliau a chyflogadwyedd, y gadwyn gyflenwi, twf busnes a busnesau newydd, cymorth iechyd meddwl a lles, ac adfywiad ehangach Port Talbot. Fe ddylem ni wir fanteisio ar y gronfa hon a'r gwaith y gallai ei gwneud, nid yn unig i'r rhai a ddiswyddwyd ond i'r gymuned ehangach hefyd. Felly, mae'n drueni, mae'n drueni mawr, rwy'n credu, bod y Llywodraeth Lafur hon wedi penderfynu peidio â chyfrannu'n ariannol i'r gronfa hon.

Ac mae Llafur yn honni—