4. Pa asesiad mae'r Ysgrifennydd Cabinet wedi wneud o effaith yr argyfwng costau byw ar bobl anabl? OQ61173

Mae ein hasesiad o effeithiau costau cynyddol yng Nghymru, gan gynnwys i bobl anabl, wedi cael ei lywio gan leisiau pobl yr effeithiwyd arnynt a'i ystyried gan ein his-bwyllgor Cabinet. Gan ddefnyddio'r ysgogiadau sydd gennym, yn ystod 2022-25, rydym wedi darparu cymorth ariannol wedi'i dargedu sy'n werth bron i £5 biliwn.

Gwrando ar leisiau pobl yr effeithiwyd arnynt, iawn. Wel, dosbarthodd rhwydwaith Ymddiriedolaeth Trussell yng Nghymru bron i 190,000 o barseli bwyd brys yn y 12 mis o fis Ebrill y llynedd. Dyna'r nifer uchaf o becynnau y maent erioed wedi gorfod eu cyflenwi. Yn y cyfnod hwnnw, roedd 73 y cant o'r bobl a gyfeiriwyd at fanciau bwyd yn bobl anabl, sy'n fwy na dwbl y gyfran o'r boblogaeth sy'n bobl anabl mewn gwirionedd. Nawr, mae hynny'n amlwg yn peri pryder. Yn wir, mae ymchwil gan Scope wedi amlygu bod costau byw yn uwch i bobl ag anableddau, gydag aelwydydd anabl yn gwario £625 yn fwy bob blwyddyn ar gyfartaledd o'i gymharu ag aelwydydd nad ydynt yn anabl. O ystyried hyn, a ydych chi'n cytuno bod y cynigion i gynyddu'r cap ar ofal cymdeithasol amhreswyl i oedolion yng Nghymru yn annoeth ac a ydych yn cydnabod y bydd hyn yn gwthio pobl anabl i drafferthion ariannol dyfnach byth?

Y bore yma, cyd-gadeiriais fy nghyfarfod cyntaf o'r tasglu hawliau pobl anabl, ac roedd yn gyfarfod diddorol iawn, lle clywsom gan ffrydiau'r gweithgor a sefydlwyd gan fy rhagflaenydd, Jane Hutt. Hwn oedd degfed cyfarfod y tasglu hawliau pobl anabl. Yr hyn a wnaeth argraff arnaf oedd effaith andwyol cymaint o bethau ar bobl anabl oherwydd y costau ychwanegol a'r rhwystrau sylweddol y maent yn eu hwynebu. Fel Llywodraeth, fe fyddwch yn gwybod ein bod wedi bod yn gweithio gyda phobl anabl i sicrhau eu bod yn cael popeth y dylent ei gael, ac mae gennym siarter budd-daliadau Cymru hefyd, ac rwy'n edrych ymlaen at fwrw ymlaen â honno.

Ysgrifennydd y Cabinet, fel y mae Llyr wedi nodi, mae'r argyfwng costau byw wedi cael effaith ddramatig ar lawer o bobl anabl. Diolch byth, mae chwyddiant bellach dan reolaeth, ac mae'r Gronfa Ariannol Ryngwladol a Banc Lloegr wedi uwchraddio rhagolygon twf y DU unwaith eto. Yn anffodus, mae penderfyniadau fel cynyddu'r tâl am ofal amhreswyl yn sicr yn creu ofn ymhlith llawer o bobl anabl ac yn gwneud iddynt orfod dewis rhwng bwyd neu ofal. Ysgrifennydd y Cabinet, a wnewch chi annog cyd-Aelodau yn Llywodraeth Cymru i gael gwared ar y cynnydd arfaethedig mewn taliadau, a fydd, yn ôl Anabledd Cymru, yn gwneud fawr ddim i fynd i'r afael â diffygion yng nghyllidebau awdurdodau lleol ac a allai arwain at bobl yn optio allan o ofal cymdeithasol?

Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn nad yw pobl yn optio allan o wasanaethau y maent eu hangen, ac mae hyn yn rhywbeth y byddaf yn sicr yn hapus i'w drafod gyda fy nghyd-Aelod.