7. A wnaiff yr Ysgrifennydd Cabinet ddatganiad ar strategaeth Llywodraeth Cymru i fynd i'r afael â'r mater o stelcio? OQ61171

Mae ein strategaeth 'Trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol: strategaeth 2022 i 2026' yn blaenoriaethu mynd i'r afael â phob math o gam-drin domestig a thrais rhywiol. Mae ein hymrwymiad i fynd i'r afael â stelcio ac aflonyddu yn cael ei gyflawni drwy ein glasbrint trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol, sy'n cynnwys ffrydiau gwaith sy'n canolbwyntio ar fynd i'r afael â chyflawni ac aflonyddu ar sail rhywedd ym mhob man cyhoeddus.

Diolch am yr ymateb.

Ysgrifennydd y Cabinet, er bod gorchmynion diogelu rhag stelcio wedi'u cyflwyno fel arf hanfodol i ddiogelu dioddefwyr y drosedd erchyll hon, y gwir amdani yw bod y gorchmynion hyn yn parhau i gael eu tanddefnyddio'n frawychus ledled Cymru. Datgelodd ceisiadau rhyddid gwybodaeth diweddar ystadegau brawychus gan dri heddlu yng Nghymru: dros y ddwy flynedd ddiwethaf, cofnododd y lluoedd hyn dros 13,000 o achosion o stelcio, ond yn ystod yr un cyfnod, dim ond 12 gorchymyn amddiffyn rhag stelcio a gyhoeddwyd rhyngddynt. Ni wnaeth Heddlu Dyfed-Powys ymateb ac nid oeddent yn gallu darparu unrhyw ddata. Mae'r rhesymau dros y methiant hwn yn amlochrog wrth gwrs, ond ni ellir anwybyddu'r diffyg hyfforddiant a dealltwriaeth ymhlith swyddogion gorfodi'r gyfraith. Yn ôl adroddiad yn 2021 gan Ymddiriedolaeth Suzy Lamplugh, dywedodd 50 y cant o adfocadau stelcio nad yw'r heddlu 'prin byth' neu 'byth' yn ystyried gorchymyn amddiffyn rhag stelcio heb gael eu hannog. Ni all y sefyllfa hon barhau. Hoffwn ofyn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, a fyddech chi'n ystyried bwrw ymlaen â'r mater hwn a hyrwyddo rhaglenni ymyriadau stelcio amlasiantaethol, sy'n rhywbeth sy'n cael ei argymell gan Ymddiriedolaeth Suzy Lamplugh a phartneriaid eraill, er mwyn mynd i'r afael â phroblem gynyddol stelcio. Diolch yn fawr iawn.

Diolch. Rwy'n ymwybodol o'r adroddiad y mae'r Aelod yn cyfeirio ato gan Ymddiriedolaeth Suzy Lamplugh, a'r argymhellion yn yr adroddiad hwnnw i fynd i'r afael â stelcio. Fe fyddwch yn ymwybodol iawn ein bod yn gweithio'n agos iawn gyda'n cydweithwyr yn yr heddlu. Nid wyf yn credu at ei gilydd fod y materion a godwyd yn yr adroddiad wedi'u datganoli, a mater i Lywodraeth y DU yw ymateb i'r argymhellion hyn, ond roeddwn yn falch iawn o glywed bod heddluoedd gogledd Cymru a Dyfed-Powys wedi recriwtio cydgysylltydd ar gam-drin domestig a stelcio yn ddiweddar i ganolbwyntio ar y peryglon a achosir gan gyflawnwyr, gan fabwysiadu dull rhagweithiol iawn yn y maes hwn. Felly, bydd yn ymchwilio i'r defnydd effeithiol o orchmynion amddiffyn rhag stelcio ac yn edrych ar ymateb amlddisgyblaethol i stelcio. Felly, mae'n rhywbeth y byddaf yn sicr yn ei godi gyda'r comisiynwyr heddlu a throseddu pan fyddaf yn eu cyfarfod—yr wythnos ar ôl y nesaf, rwy'n credu. Hefyd yng ngogledd Cymru, mae'r heddlu wedi dechrau panel stelcio amlasiantaethol newydd. Mae hwnnw'n cynnwys yr heddlu, gwasanaethau dioddefwyr, y gwasanaeth prawf a seicolegydd fforensig. Felly, yn sicr bydd gennyf ddiddordeb mawr mewn gweld sut effaith y bydd hwnnw'n ei chael.

Yn ddiweddar, Ysgrifennydd y Cabinet, dywedwyd wrthyf am yr acronym SODA—sefydlog, obsesiynol, digroeso ac ailadroddus. Nid oeddwn yn ymwybodol ohono cyn hyn. Ysgrifennydd y Cabinet, o ystyried yr hyn a ddywedoch chi mewn ymateb i Jane Dodds, beth arall y gallwch ei ddweud ynglŷn ag unrhyw ymgyrch gyfathrebu bosibl y gall Llywodraeth Cymru ei chynnal er mwyn annog pobl, os oes arwyddion o stelcio, i’w cefnogi fel eu bod yn teimlo y gallant gysylltu â'r heddlu a bod yn ymwybodol o'r arwyddion hynny?

Nid oeddwn innau'n ymwybodol o’r grŵp hwnnw ychwaith. Credaf fy mod wedi ysgrifennu’r holl wybodaeth yn gywir, ond byddaf yn sicr yn edrych ar hynny. Yn dilyn fy nghyfarfod gyda'r pedwar comisiynydd heddlu a throseddu newydd—wel, dwy newydd, dau sydd wedi'u hailethol—byddaf yn sicr—. Mae hwn yn faes rwy'n awyddus iawn i edrych arno mewn perthynas â stelcio. Yn amlwg, gellid defnyddio llinell gymorth Byw Heb Ofn ar hyn o bryd, gan nad wyf yn ymwybodol o unrhyw gynlluniau i gael llinell benodol ar gyfer stelcio, ond fe fyddwch yn gwybod yn iawn am Byw Heb Ofn. Mae hwnnw’n wasanaeth 24/7 rhad ac am ddim i bawb yn y sefyllfa hon, ac ar hyn o bryd, hoffwn annog pobl i'w ddefnyddio, neu'n wir, i ffonio’r heddlu.

Yn olaf cwestiwn 8, Rhys ab Owen.