2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Ddiwylliant a Chyfiawnder Cymdeithasol – Senedd Cymru am ar 22 Mai 2024.
1. A wnaiff yr Ysgrifennydd Cabinet roi diweddariad ar gyllid ar gyfer y grŵp cyfleusterau chwaraeon cydweithredol? OQ61132
Mae Llywodraeth Cymru wedi cadw cyllid cyfalaf ar gyfer Chwaraeon Cymru ar £8 miliwn yn 2024-25. Mae'r grŵp cydweithio ar gaeau pob tywydd a'r grŵp cydweithio ar gyrtiau yn penderfynu ar brosiectau llwyddiannus yn dilyn proses ymgeisio.
Diolch i Cameron Winnett a Keiron Assiratti, mae gan y Rhondda nifer cynyddol o chwaraewyr rygbi sy'n cyrraedd lefel ranbarthol a rhyngwladol. Y penwythnos diwethaf, enillodd Glynrhedynog a Wattstown eu rowndiau terfynol rhanbarthol. Mae ein timau menywod a merched hefyd yn mynd o nerth i nerth, gyda channoedd o ferched yn hyfforddi gyda Rhondda Miners, Penygraig a Threorci. Gyda chymaint o rygbi'n cael ei chwarae ac ar safon mor uchel, rydym yn ysu yn y Rhondda am gae 3G wedi'i achredu gan World Rugby gyda phad sioc. Cynhaliwyd cyfarfodydd yn ddiweddar, gyda safle unigryw wedi'i nodi yng Ngholeg y Cymoedd sydd eisoes yn gartref i gyfleusterau hyfforddi a chwarae rhagorol. Mae ganddo hefyd lyfrgell y gall chwaraewyr, rhieni a gwylwyr ei defnyddio i fynd ar drywydd cymwysterau, sesiynau codi ymwybyddiaeth a chlybiau gwaith cartref. Mae partneriaid yn gweithio'n ddiflino i wireddu hyn, ond mae diffyg cyllid ar hyn o bryd. Rwy'n deall bod yn rhaid diogelu gwasanaethau rheng flaen yn ystod yr argyfwng costau byw, ond a yw Ysgrifennydd y Cabinet yn ymwybodol o unrhyw gyfleoedd cyllido posibl ar gyfer y safle hwn? A wnaiff hi sicrhau bod cyllideb yr uned gydweithio'n cael ei diogelu yn y dyfodol? Ac a yw hi'n cytuno â mi y gall chwaraeon cymunedol chwarae rhan allweddol wrth gyflawni cyfiawnder cymdeithasol?
Diolch. Rwy'n cytuno'n llwyr â chi ar y pwynt olaf hwnnw, a dyna pam fy mod mor falch fod diwylliant, sy'n amlwg yn cynnwys chwaraeon, a chyfiawnder cymdeithasol wedi cael eu cynnwys gyda'i gilydd mewn un portffolio, oherwydd rwy'n cytuno'n llwyr â chi ei fod yn chwarae rhan allweddol. Rwy'n falch iawn o longyfarch Clwb Rygbi Glynrhedynog a Chlwb Rygbi Wattstown ar eu llwyddiannau diweddar. Mae'n gamp arall, ond ddoe cyfarfûm â Chymdeithas Bêl-droed Cymru ac roeddem yn siarad am Wattstown o safbwynt pêl-droed, felly mae'n amlwg fod llawer yn digwydd yn eich etholaeth.
Rwy'n credu ei bod yn dda iawn clywed am y camau cadarnhaol iawn sydd wedi'u cymryd gyda menywod a merched yn chwarae rygbi. Hoffwn yn fawr weld hynny'n parhau ar bob lefel, ond yn sicr ar lefel gymunedol. Mae buddsoddi mewn cyfleusterau chwaraeon yn ymrwymiad allweddol yn ein rhaglen lywodraethu. Er bod gennym bwysau cyllidebol wrth gwrs, fe wnaethom gadw'r gyllideb, fel y dywedais yn fy ateb gwreiddiol i chi, ar £8 miliwn o gyfalaf i Chwaraeon Cymru. Maent yn gyfrifol am bennu eu cyllidebau mewnol eu hunain, ac rwy'n gwybod eu bod wedi dyrannu £1 filiwn i'r grŵp cydweithio ar gaeau pob tywydd a £0.5 miliwn i'r grŵp cydweithio ar gyrtiau ar gyfer y flwyddyn ariannol hon.
Fe wnaethoch chi sôn am Goleg y Cymoedd. Mae darparu cyfleuster 3G yn y Rhondda, sy'n flaenoriaeth i URC, wedi'i nodi fel ateb posibl ar gyfer hyn. Rwy'n deall nad oedd y cais yn barod i'w gyflwyno o fewn y cyfnod ymgeisio y flwyddyn hon—mae bellach wedi dod i ben—ond rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn fod pob parti'n dod at ei gilydd nawr i weithio tuag at gyflwyno'r cais ar gyfer y prosiect yn y flwyddyn ariannol nesaf.
Ysgrifennydd y Cabinet, yn ddiweddar, ymwelais â Chanolfan Battle Back gyda'r grŵp trawsbleidiol ar y lluoedd arfog. Mae'r ganolfan honno'n gwneud gwaith gwych yn cefnogi cyn-filwyr ar eu taith i adferiad. Ers i'r ganolfan agor, mae wedi helpu 5,500 o bersonél gwasanaeth clwyfedig, anafedig a sâl ar eu taith i adferiad drwy chwaraeon a gweithgareddau hamdden. Dyna sut maent yn sicrhau adferiad i ffitrwydd llawn. Maent hefyd yn gwneud llawer o waith yn cydlynu Gemau Invictus, ac rwy'n falch o ddweud bod llawer o ddiddordeb gan bersonél Cymreig sy'n gwasanaethu mewn cystadlu yn y Gemau Invictus—rhywbeth sy'n gadarnhaol iawn. Yn ystod ein hymweliad, fe wnaethom drafod y posibilrwydd o lansio cynllun achredu i glybiau chwaraeon ddod yn gyfeillgar tuag at y lluoedd arfog a chyn-filwyr. Byddai'r cynllun hwn yn annog clybiau i greu amgylchedd cydweithredol croesawgar a chefnogol i'n cyn-filwyr yn ein cymuned. Ysgrifennydd y Cabinet, o ystyried eich ymrwymiad i'n lluoedd arfog ac i chwaraeon, a fyddech chi'n barod i gyfarfod â mi, Darren Millar a Chanolfan Battle Back i weld sut y gallwn ni gael y cynllun achredu hwn yn weithredol i sicrhau amgylchedd croesawgar o'r fath i bersonél ein gwasanaethau yn ein clybiau chwaraeon ledled Cymru?
Diolch. Byddwn yn hapus iawn i gyfarfod â chi i drafod. Mae gennym gynlluniau chwaraeon sy'n benodol i'r lluoedd arfog. Fel y gwyddoch, mae gennym ein cynllun nofio am ddim, er enghraifft; mae hwnnw'n parhau i roi arian i awdurdodau lleol i alluogi ein cyn-filwyr i gael mynediad am ddim, ac aelodau o'r lluoedd arfog sy'n gwasanaethu hefyd. Rwy'n credu bod y cynllun hwnnw wedi tyfu o ran ei boblogrwydd dros y blynyddoedd, a gwn fod chwaraeon eraill hefyd yn cynyddu eu cynigion penodol i gymuned y lluoedd arfog a chyn-filwyr. Fe wneuthum gyfarfod â Tenis Cymru yn ddiweddar, ac roeddent yn sôn am eu cynigion nhw hefyd. Dyna i chi Glwb Beicio Golau Glas hefyd. Ond fe sonioch chi am rywbeth penodol iawn, ac rwy'n hapus iawn i edrych ar ffyrdd arloesol o helpu cymuned ein lluoedd arfog a chyn-filwyr.