4. Pa gyngor y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i roi i Lywodraeth Cymru ynghylch bwriad Llywodraeth y DU i ddefnyddio ei phwerau o dan Ddeddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig i rwystro gwydr rhag cael ei gynnwys yn y cynllun dychwelyd ernes? OQ61136

Diolch i chi am eich cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru yn dal i fod o'r farn fod Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020 yn dramgwyddus i Gymru gan ei bod yn ceisio tanseilio pwerau'r Senedd a etholwyd yn ddemocrataidd. Mae'r problemau gyda'r cynllun dychwelyd ernes yn enghraifft arall o'r problemau gyda'r darn hwn o ddeddfwriaeth.

Diolch, Cwnsler Cyffredinol. Rwy'n cytuno â chi ac yn cytuno â'r hyn a ysgrifennodd Huw Irranca-Davies fis diwethaf yn ei ddatganiad ysgrifenedig ef sef bod hon yn enghraifft arall o gamddefnyddio Deddf y Farchnad Fewnol gan Lywodraeth San Steffan. Fe ddylai datganoli ein galluogi ni i archwilio syniadau newydd, ond nid yw hi'n ymddangos bod Llywodraeth y DU yn rhannu'r dyhead hwn i Gymru. Yn hytrach, mae rhywbeth mor syml â chynnwys gwydr mewn cynllun ailgylchu yn cael ei droi yn bêl-droed wleidyddol. Mae hi'n drueni ei bod hi'n rhaid i Lywodraeth Cymru ohirio'r cynllun dychwelyd ernes tan 2027 ar gyfer cyd-fynd ag amserlen Llywodraeth y DU, yn arbennig pan fo taer angen i ni annog ailgylchu nawr yn fwy nag erioed; mae dyfrffyrdd yn cael eu llygru gyda sbwriel, mae traethau yn cael eu halogi â phlastigau ac mae arogl tirlenwi yn niweidio iechyd pobl, fel cododd Paul Davies hynny'n ddiweddar o ran safle tirlenwi Withyhedge. Felly, a wnaiff Llywodraeth Cymru ystyried camau cyfreithiol os bydd Llywodraeth y DU yn rhwystro cynllun dychwelyd ernes? Diolch.

Unwaith eto, diolch i chi am eich cwestiwn. Mater y camau cyfreithiol—rwyf i am ymdrin â'r pwynt olaf hwnnw'n gyntaf—wrth gwrs, dyma un y gwnaethom ni gymryd camau cyfreithiol ac, wrth gwrs, roedd gennym ni'r ddeddfwriaeth blastig untro a gafodd ei chyflwyno, wrth gwrs, fe ddewisodd Llywodraeth y DU beidio â herio honno. Rwy'n credu bod hynny'n cadarnhau, mewn gwirionedd, ein safbwynt ni o ran goruchafiaeth ein statudau cyfansoddiadol dros Ddeddf y farchnad fewnol, sef y ddadl sydd rhyngom, nad yw'r gallu ganddi i newid y ddeddfwriaeth warchodedig gyfansoddiadol graidd.

Nawr, ynglŷn â'r mater penodol hwn, o ran y cynllun dychwelyd ernes, wel, wrth gwrs, ein polisi ni yw cyflwyno cynllun dychwelyd ernes. Y broblem gyda hynny yw bod Llywodraeth y DU wedi ei phenodi eu hun yn farnwr ac yn rheithgor i'r Ddeddf marchnad fewnol, ac nid dyna sut y byddech chi'n sicrhau rheoleiddio marchnad unigol yn effeithiol. Fel gwyddoch chi, mae gennym fframweithiau cyffredin a gyflawnwyd a'u cyrraedd trwy gydweithrediad rhwng pedair gwlad y DU, a'r broblem gyda Deddf y Farchnad Fewnol yw ei bod yn caniatáu i Lywodraeth y DU ddiystyru hynny'n llwyr.

Nawr, daethpwyd i gytundeb â Llywodraeth y DU mewn gwirionedd o ran cynnwys cynllun dychwelyd ernes ar gyfer gwydr. Cytunwyd ar hynny rhwng y gwledydd. Roedd yr Alban, mewn gwirionedd, yn ddatblygedig iawn o ran gweithredu hynny, ond Llywodraeth y DU a wnaeth, wedi cytuno ar ffordd o symud ymlaen gyda'n gilydd yn hyn o beth, ymwahanu o'r hyn y cytunwyd arno ar y cyd a'r safbwynt yr ymgynghorwyd arno.

Felly, ein dewis ni o hyd yw cynllun sy'n alinio'n gyfan gwbl ledled y DU, fel y cytunwyd yn flaenorol. Serch hynny, rydym ni'n nodi'r bygythiad a wnaeth Llywodraeth y DU i ailadrodd eu camau wrth ddiddymu'r cynllun yn yr Alban trwy ddefnyddio Deddf y Farchnad Fewnol i gyfyngu ar ein gallu i fynd ymhellach a gorfodi cynllun dychwelyd ernes wedi ei lastwreiddio. Rwy'n credu bod camddefnyddio Deddf y Farchnad Fewnol i atal Llywodraeth Cymru a Llywodraethau eraill rhag cyflwyno cynllun dychwelyd ernes, a fyddai wedi bod o fewn eu cymhwysedd i raddau helaeth, yn rhywbeth hynod anffodus. Rydym ni'n bwriadu bwrw ymlaen â hyn; mae'r gwaith yn parhau i fynd rhagddo. Yn sicr, mae manteision o gynllun dychwelyd ernes. Mae hi'n llawer anos gyda'r safbwynt a gymerodd Llywodraeth y DU o ran Lloegr, ac, yn amlwg, mae hwn yn fater sy'n parhau, fel dywedais i, i fod dan ystyriaeth.