7. A wnaiff y Prif Weinidog roi diweddariad ar waith Cwmni Egino? OQ61164

Diolch am y cwestiwn. 

Yn dilyn cadarnhad diweddar Great British Nuclear nad yw Trawsfynydd yn safle a ffefrir ar gyfer adweithydd modiwlaidd bach cyntaf o'r fath, mae Cwmni Egino yn canolbwyntio ar gadw'r opsiwn i'w ddatblygu yn nes ymlaen. Mewn deialog â Llywodraeth y DU a GBN, ceisir dyfodol mwy uniongyrchol i'r cwmni, gan weithio'n ehangach ar draws y gogledd.

Diolch am yr ateb. Wel, wrth gwrs, nôl yn 2012, fe sefydlodd y Llywodraeth yma barth menter Eryri er mwyn creu hinsawdd economaidd ffafriol yn yr ardal—ardal Llanbedr a Thrawsfynydd—a fyddai yn y pen draw yn arwain at dwf economaidd, ond methiant llwyr oedd y parth menter yma. Dros gyfnod o 10 mlynedd, ddaru o ddim creu'r un swydd o gwbl, dim ond wedyn er mwyn i'r Llywodraeth fynd ymlaen a chreu cwmni lled braich o'r enw Cwmni Egino. Yn ei dro wedyn mi ydyn ni'n clywed, hwyrach, fod Egino yn mynd i gael ei ffocws wedi'i newid a'i symud. Tybed ydy Egino'n mynd i edrych ar ddatblygu ardal arall yng Nghymru, neu a fydd Cwmni Egino yn cael ei chlymu i fyny yn llwyr? Felly, dwi'n chwilio am sicrwydd gan y Prif Weinidog heddiw, os gwelwch yn dda, y bydd y Llywodraeth yma'n parhau i ganolbwyntio'n economaidd ar Feirionnydd ac y bydd pwrpas Egino yn cael ei addasu er mwyn datblygu prosiectau eraill ym Meirionnydd a fydd yn dod â budd economaidd i'r ardal.

Diolch am y cwestiwn. Mae mwy nag un pwynt yr wyf eisiau ei wneud mewn ymateb. Y cyntaf yw, i Gwmni Egino, eu bod wedi llwyddo yn y broses yn ymwneud â'r gwaith datgomisiynu yn Nhrawsfynydd. Mae llawer o'r gwaith hwnnw wedi cael ei gadw, a'i gadw'n lleol—ni fyddai o reidrwydd wedi gorfod bod i'r raddfa y bu. Mae hynny'n dda i weithwyr lleol ac mae'n dda i'r iaith hefyd oherwydd bod dwy ran o dair o'r gweithlu hwnnw'n siaradwyr Cymraeg. Felly, dyna waith y mae Cwmni Egino eisoes wedi'i wneud.

Mae gen i ddiddordeb yn yr hyn y gallan nhw ei wneud. Fe'u sefydlwyd i fod yn fwy arbenigol yn yr ardal niwclear, felly mae ganddynt ddiddordeb yn y potensial ar gyfer adweithydd ymchwil. Mae gennym broblem sylweddol o hyd wrth wneud y math o radioisotopau sydd eu hangen arnom fel rhai safonol ar gyfer diagnosis a thriniaeth yn y gwasanaeth iechyd. Rwy'n credu ei fod yn rhywbeth y dylai Llywodraeth y DU ei gefnogi; byddai hwnnw'n brosiect sylweddol wedi'i angori yn y gogledd-orllewin. Mae Cwmni Egino hefyd yn chwilio am ran yn y sgyrsiau gyda GBN ynghylch a allant chwarae rhan fwy gweithredol mewn opsiynau posibl o ran Wylfa hefyd.

Mae gen i ddiddordeb mewn dyfodol sy'n angori swyddi yn y tymor hwy yn y gogledd-orllewin, i sicrhau na ellir mynd â'r budd economaidd hwnnw i rywle arall a swyddi'n cael eu cyflawni o bell. Felly, oes, wrth gwrs mae gen i ddiddordeb, ac mae mwy i'w wneud yn y rhan yma o'r byd hefyd, nid dim ond dau brosiect yn y sector niwclear; mae gen i lawer mwy o uchelgeisiau ar gyfer dyfodol ynni adnewyddadwy, dyfodol bwyd, ffermio a thir. Dwi'n credu bod gan Feirionnydd dipyn i'w gynnig i Gymru a'r byd ehangach. 

Yn olaf, cwestiwn 8, Jack Sargeant.