7. Pa asesiad y mae'r Ysgrifennydd Cabinet wedi'i wneud o'r cyllid y mae Cymru wedi'i golli o ganlyniad i Lywodraeth y DU yn gwrthod dosbarthu HS2 fel prosiect i Loegr yn unig? OQ61108

Hyd at ddiwedd 2024-25, bydd Cymru wedi colli oddeutu £350 miliwn o ganlyniad i ddosbarthu HS2 yn anghywir fel prosiect i Gymru a Lloegr.

Diolch. Ysgrifennydd y Cabinet, mewn ateb ysgrifenedig i mi ddoe, dywedodd y Prif Weinidog fod cyllideb Llywodraeth Cymru yn werth £700 miliwn yn llai na phan gafodd ei chytuno. Felly, os ychwanegwch at hyn y penderfyniad amlwg warthus gan Lywodraeth y DU i ddosbarthu HS2 fel prosiect i Gymru a Lloegr, er na fydd modfedd o drac—neu gentimetr, hyd yn oed—yn cael ei adeiladu ar bridd Cymru, gall unrhyw berson teg a gwrthrychol weld sut mae Cymru'n cael cam gan Lywodraeth Dorïaidd y DU, tra bo'r blaid gyferbyn yn gwneud dim i sefyll dros Gymru a buddiannau Cymru. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, pa wahaniaethau ymarferol, felly, y byddai'n eu gwneud i fywyd cyhoeddus Cymru a'r penderfyniadau ariannol anodd sy'n cael eu gwneud bob dydd gan Lywodraeth Cymru, a'n hawdurdodau lleol gweithgar sydd dan gymaint o bwysau, pe bai'r arian y dylai Cymru ei gael ac y mae'n ei haeddu yn cael ei roi i ni mewn gwirionedd, neu ai lladrad trên mawr arall yw hwn?

Wel, gallai £350 miliwn fod wedi gwneud gwahaniaeth sylweddol i ni yma yng Nghymru o ran y buddsoddiad y gallwn ei wneud mewn gwasanaethau cyhoeddus. Rwy'n credu y dylai Llywodraeth y DU ddychwelyd yr arian hwnnw i Gymru. Nid oes dadl o gwbl nawr fod prosiect HS2, sef rheilffordd rhwng Llundain a Birmingham yn y bôn, o unrhyw fudd i ni yma yng Nghymru. Rwy'n credu bod y mathau hynny o ddadleuon simsan y byddem yn elwa yn y gorffennol wedi diflannu'n llwyr bellach, felly mae gwir angen dychwelyd yr arian hwnnw i ni. Rydym yn cael cam mewn cymaint o ffyrdd. Pan fyddwch chi'n meddwl am gyllid yn lle cyllid yr UE, er enghraifft, dyna enghraifft glasurol o Lywodraeth y DU sy'n gwneud cam â Llywodraeth Cymru, a phan edrychwch ar y ffyrdd y mae Llywodraeth y DU wedi darparu cyllid penodol i Ogledd Iwerddon i helpu Gogledd Iwerddon i oresgyn ei heriau o ran gwasanaethau cyhoeddus, ond heb ddarparu'r un peth i ni yma yng Nghymru, rwy'n credu unwaith eto fod honno'n enghraifft ohonom ni'n cael cam. Fel y dywedais wrth y Gweinidog yng Ngogledd Iwerddon, nid ydym yn gwarafun ceiniog. Rydym yn cydnabod y pwysau ar wasanaethau cyhoeddus yno, ond rydym eisiau triniaeth deg a chwarae teg ar draws y Deyrnas Unedig.

Felly, wrth inni ddechrau ein trafodaethau ar gyfer y cyfnod adolygu gwariant nesaf hoffwn weld y prosiect hwn yn cael ei gategoreiddio fel prosiect i Loegr yn unig, fel y dylai fod o'r dechrau.

Yn olaf, cwestiwn 8, Adam Price.