Part of the debate – Senedd Cymru am 4:53 pm ar 14 Mai 2024.
Diolch yn fawr, Gareth. Diolch yn fawr iawn am eich geiriau caredig ar y dechrau, ac rwy'n eich croesawu i'ch swydd hefyd. Felly, mae'r ddau ohonom wedi dod i'r portffolio hwn, ac rwy'n siŵr y byddwn yn gweithio gyda'n gilydd ar lawer o faterion yr wyf yn siŵr y gallwn eu cefnogi. Rwy'n edrych ymlaen yn fawr at weithio gyda chi ar hyn, felly croeso i hyn. Rwy'n deall bod gennych lawer i fynd i'r afael ag ef, yn union fel fi, ar hyn, felly diolch am eich geiriau caredig. Hoffwn innau hefyd dalu teyrnged i'ch rhagflaenydd, James Evans, y gwn ei fod yn ymgyrchu'n gryf ar y mater hwn ac wedi gweithio'n galed iawn ar y portffolio hwnnw hefyd, ac rwy'n siŵr y byddwch yn gwneud cyfiawnder â hwnnw hefyd. Felly, diolch am sôn am James, gan ei fod yn rhoi cyfle i mi ddweud hynny.
Rydych chi wedi rhoi llawer o bwyntiau i mi eu hateb yn y cwestiwn cyntaf yna, ac rwy'n siŵr y down at y rheini. Y pwynt cyntaf a wnaethoch chi oedd ynghylch pobl ifanc. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn ein bod ni—. Ac unwaith eto, rwy'n sôn am Lynne Neagle a'r holl waith y mae hi wedi'i wneud yn y maes hwn yn y gorffennol ac rwy'n gwybod y bydd hi'n parhau i'w wneud yn ei rôl fel Ysgrifennydd Cabinet. Ond hoffwn ailadrodd bod diogelu iechyd meddwl pobl ifanc yn flaenoriaeth lwyr i ni fel Llywodraeth. Rhaid i ni beidio â cholli golwg ar hynny.
Yn sicr, fe wnaethoch chi grybwyll ychydig o bwyntiau ar amseroedd aros iechyd meddwl. Bydd y rhan fwyaf o bobl ifanc sy'n cael eu cyfeirio at wasanaethau iechyd meddwl yn cael eu gweld o fewn pedair wythnos, ac mae gan bob bwrdd iechyd gynlluniau ar waith i leihau amseroedd aros. Rydym yn parhau i fuddsoddi mewn amrywiaeth o gymorth i leihau'r angen am wasanaethau mwy arbenigol, fel mynediad ar-lein at iechyd meddwl a chymorth mewn ysgolion. Mae llawer i'w wneud, a gallaf eich sicrhau y byddaf yn cadw fy llygad ar hynny hefyd, ac edrychaf ymlaen at weithio gyda chi ar hynny, fel gydag eraill.
Roeddech hefyd yn sôn am rai pwyntiau ynghylch y strategaeth ddrafft. Mae'n rhoi cyfle i mi sôn am y strategaeth ddrafft sy'n destun ymgynghoriad ar hyn o bryd. Daw'r ymgynghoriad i ben ar 11 Mehefin. Rwy'n gobeithio y gallwch annog cymaint o bobl â phosibl i gyfrannu at y strategaeth honno, oherwydd mae'n bwysig ein bod yn gwneud popeth o fewn ein gallu i symud ymlaen yn y maes hwnnw. Felly, unwaith eto, i'ch atgoffa mai 11 Mehefin yw dyddiad cau'r ymgynghoriad hwnnw, sef ar ein strategaeth iechyd meddwl a llesiant ddrafft. Mae yna hefyd strategaeth atal hunanladdiad a hunan-niweidio ddrafft newydd, sydd hefyd yn destun ymgynghoriad ar yr un pryd. Ein nod polisi o ymyrryd ac atal cynnar mewn gwirionedd yw helpu drwy ymyriad rhagofalus er mwyn atal y rhai sydd ag angen sy'n gysylltiedig ag iechyd meddwl rhag gorfod cael achos arbenigol, gan wella, ar yr un pryd, fynediad at ofal arbenigol pan fo angen hynny'n glinigol. Rydym wedi cynnwys pwyslais ar anghenion penodol y rhai sydd â salwch iechyd meddwl difrifol a pharhaus o fewn y strategaeth iechyd meddwl a llesiant ddrafft hefyd. Ond mae hwn yn faes pwysig iawn y mae'n rhaid i ni ei gael yn iawn.
Roeddech chi hefyd yn sôn am grwpiau penodol, ac roeddwn i eisiau dweud ychydig am ffermio, y gwnaethoch chi ei grybwyll. Rydym newydd glywed gan yr Ysgrifennydd Cabinet hefyd. Un o'r digwyddiadau y bûm yn ffodus i fynd iddo fy hun ychydig wythnosau yn ôl oedd digwyddiad a gynhaliwyd yma yn y Senedd, ac yno cafwyd cyflwyniad diddorol iawn gan grŵp ym Mhowys, Mamwlad, ac roedd yn dda iawn clywed am y gwaith maen nhw wedi bod yn ei wneud, gan geisio gweithio gyda ffermwyr a'r gymuned ffermio yn yr ardal honno. Mae'n brosiect ar y cyd rhwng Gofal a Thrwsio ym Mhowys ac Age Cymru Powys, a byddwn yn eich annog i edrych ar hynny hefyd. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn dewis yr ardaloedd hynny lle mae rhywfaint o waith da iawn, ac rwy'n siŵr y byddaf yn dysgu mwy am y manteision cadarnhaol hynny. Rwyf hefyd wedi siarad â ffermwyr yn fy nghymuned fy hun, yn fy rhinwedd personol fel Aelod o'r Senedd, mewn ardal lle nad ydych chi—mae'n ardal drefol—yn aml yn meddwl am ffermwyr yn arbennig, a allent fod yn teimlo'n ynysig. Felly, mae'n bwysig iawn ein bod yn cofio'r grwpiau hynny, ac mae'n bwysig ein bod yn gwneud popeth o fewn ein gallu i godi ymwybyddiaeth o fewn y diwydiant ffermio o bwysigrwydd gofalu am iechyd meddwl a chorfforol.