Diolch, Llywydd. Rwy'n falch iawn bod fy natganiad gweinidogol cyntaf yn ymwneud â gwella iechyd meddwl yng Nghymru wrth i ni nodi Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl. Thema'r digwyddiad eleni yw 'Symud: symud mwy ar gyfer ein hiechyd meddwl'. Mae'r wythnos hon yn amlygu'r cysylltiad rhwng y manteision cadarnhaol y gall gweithgarwch corfforol eu cael ar ein hiechyd meddwl. Yn rhy aml, Rydym ond yn siarad am yr effaith y gall ei chael ar ein hiechyd corfforol, ond gwyddom fod bod yn egnïol, symud, ym mha bynnag ffordd y gallwn, yn bwysig iawn i gefnogi ein hiechyd meddwl a'n llesiant.

Pan fyddwn yn siarad am weithgarwch corfforol, bydd llawer ohonom yn creu delweddau o godi pwysau mewn campfeydd, rhedeg marathonau neu chwaraeon tîm wedi'u trefnu. Ond er y gall fod yr holl bethau hynny, mae gweithgarwch corfforol hefyd yn ymwneud â gweithio gyda'ch corff eich hun i ymgorffori symudiad yn ein harferion beunyddiol. Mae Prif Swyddog Meddygol Cymru yn argymell bod oedolion o oedran gweithio yn gwneud tua 150 munud o ymarfer corff cymedrol, neu 75 munud o ymarfer corff egnïol yr wythnos. Mae yna wahanol argymhellion ar gyfer grwpiau oedran eraill ac ar gyfer pobl anabl. Ond mae'r neges yn glir: beth bynnag y gallwch ei wneud, mae buddion yn cael eu cyflawni ar lefelau is neu uwch na'r canllawiau hynny. Mae gwneud rhywbeth bob dydd yn cael effaith gadarnhaol ar ein hiechyd corfforol a meddyliol. Gallai fod yn ymwneud â defnyddio'r grisiau yn lle'r lifft, gwneud 'parkrun', mynd am dro yn eich cymuned leol neu wneud rhywfaint o ioga.

Mae ein strategaeth 'Pwysau Iach: Cymru Iach' yn cydnabod y cysylltiad hwn rhwng symudiad corfforol a llesiant meddyliol ac yn ei gefnogi drwy ystod o ymyraethau. Mae ein cynllun hamdden egnïol 60+, gyda chefnogaeth £500,000 o gyllid Llywodraeth Cymru, yn helpu i gynyddu lefelau gweithgarwch corfforol, hyder, cryfder a chydbwysedd, yn ogystal â darparu cyfleoedd i gynyddu rhyngweithio a lleihau unigedd cymdeithasol, y gwyddom ei fod yn ffactor risg o ran gwaethygu iechyd meddwl a llesiant.

Rydym hefyd wedi buddsoddi er mwyn cefnogi Cymdeithas Bêl-droed Cymru ac Ymddiriedolaeth Cynghrair Pêl-droed Lloegr i gyflwyno'r rhaglen Cefnogwyr Ffit i glybiau pêl-droed ledled Cymru. Gyda rhaglenni ar waith yng Nghaerdydd, Abertawe, Casnewydd a Wrecsam, a phrosiectau yn Aberystwyth a'r Drenewydd ar y gweill, mae asesiadau cynnar yn dangos canlyniadau cadarnhaol. Nid dim ond cefnogi mwy o weithgarwch corfforol a cholli pwysau yw'r cynlluniau, ond hefyd gwelliannau mewn llesiant meddyliol. Edrychaf ymlaen at dderbyn y gwerthusiad llawnach maes o law.