Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae hi'n fraint i mi gael fy ngwahodd gan y Prif Weinidog i fod yn Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, swydd sy'n dod â chyfleoedd unigryw i wneud gwahaniaeth ym mywydau pobl ledled Cymru, yn enwedig bywydau plant a phobl ifanc. Rwy'n dweud yn eglur nad wyf i'n tanbrisio'r cyfrifoldebau dwys sy'n gysylltiedig â'r swydd hon, ac nid wyf i mewn unrhyw fodd yn hunanfodlon ynghylch maint yr her.

Rydym ni wedi cychwyn ar becyn sylweddol o ddiwygiadau i drawsnewid bywydau a chyfleoedd i bobl ifanc, ond, ar yr un pryd, mae'n rhaid i ni ddal ati i ganolbwyntio ar helpu dysgwyr a staff i oresgyn effaith y pandemig. Mae yna ragoriaeth i'w gael ym mhob rhan o'r system, ond rwy'n gwbl eglur ynglŷn â'r angen i ni anelu yn uwch. Yn benodol, mae angen i ni godi cyfraddau cyrhaeddiad a chau'r bwlch er mwyn y plant tlotaf yng Nghymru. Ac mae'r staff anhygoel yn ein hysgolion, colegau a phrifysgolion yn dymuno gweld cyfundrefn sy'n fwy cydgysylltiedig ac addas i'w helpu i wynebu heriau addysg i'r dyfodol.

Rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau sy'n gwybod digon amdanaf i'n deall mai fy man cychwyn i bob amser fydd lles mwyaf ein dysgwyr, ac yn enwedig ein plant a'n pobl ifanc. Rwy'n bwriadu arwain system addysg sy'n eu rhoi nhw yn gyntaf. Pan dderbyniais i'r swydd hon, roedd y Prif Weinidog yn eglur am ei ddyhead i fod â system sy'n canolbwyntio ar sicrhau gwelliant parhaus o ran cyrhaeddiad addysgol er mwyn i bob dysgwr gyflawni ei botensial. Heddiw, fe hoffwn i nodi rhai o'r camau yr wyf i am eu cymryd i gyflawni'r her hon. Rwy'n gwybod na allwn ni wneud popeth dros nos, felly mae hi'n bwysig, a minnau'n Ysgrifennydd Cabinet, i mi fod yn eglur ynghylch y blaenoriaethau i'r dyfodol agos.

Fy nghenadwri gyntaf yw mai iechyd meddwl da yw'r sail y bydd ein system addysg yn cael ei hadeiladu arni. Yn fy swydd flaenorol yn Ddirprwy Weinidog Iechyd Meddwl a Llesiant, roeddwn i'n falch o weithio gyda fy rhagflaenydd, Jeremy Miles, i gyflwyno'r dull ysgol gyfan o ymdrin ag iechyd meddwl, y byddaf i'n parhau i'w hyrwyddo yn fy swydd newydd. Mae hi'n hanfodol mynd i'r afael â'r materion sy'n ein hwynebu o ran cyrhaeddiad a phresenoldeb. Fe fydd hynny'n parhau i fod yn brif flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru. Er fy mod i'n gwybod pa mor bwysig yw iechyd meddwl a llesiant da i ddysgwyr a staff, fe wn i hefyd na ellir ystyried unrhyw fater unigol yn gwbl ar wahân i'r lleill. Mae'n rhaid i ddiwygio a gwelliant gael ei anelu at greu system gyfan sy'n gweithio i bob dysgwr. Fy ngwaith i fydd gwneud i'r system gyfan weithio gyda'i gilydd.

Fe hoffwn i egluro fy mod i'n dal i fod yn gwbl ymrwymedig i gynnydd Cwricwlwm i Gymru. Rwyf i wedi gweld y gwaith rhagorol drosof fy hun sy'n digwydd eisoes yn ein hysgolion ni drwy anwesu'r cyfleoedd yn y cwricwlwm newydd. Ond, fe glywais i'n hyglyw iawn hefyd fod yr ysgolion yn awyddus i fod â rhagor o gefnogaeth ar gyfer sicrhau y bydd yr offer priodol gan bawb i wneud hyn yn iawn. Fe fyddaf i'n blaenoriaethu cymorth ar ddyluniad y cwricwlwm, y cynnydd a wneir ac asesiad ohono. Fe fyddaf i'n gweithio gydag athrawon i sicrhau bod y gefnogaeth gywir yn cyrraedd eu hystafelloedd dosbarth a bod yr wybodaeth, yr adnoddau a'r hyder ganddyn nhw i sicrhau y bydd pob dysgwr a phob cwr o Gymru yn teimlo budd o'r cwricwlwm.

Yr wythnos diwethaf, fe roddais i dystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg wrth i mi gymryd rhan mewn dadl Pwyllgor Deisebau, ynglŷn â diwygio anghenion dysgu ychwanegol, edefyn hanfodol bwysig o waith ond sy'n gymhleth hefyd. Mae hi'n hanfodol ein bod i gyd yn gweithio gyda'n gilydd i weithredu system o gymorth ADY sy'n darparu ar gyfer dysgwyr y gall rhieni a staff ysgol ei llywio hi. Fel soniais i'r wythnos diwethaf, mae canolbwyntio ar ddiwygio ADY wedi bod ymhlith y blaenoriaethau cyntaf sydd gennyf i. Rwyf i'n awyddus y bydd sylfeini deddfwriaethol cadarn ar waith, ac rwy'n awyddus i gryfhau gweithredu trwy wella cysondeb yr ymagwedd a gymerir.

Mae cydweithio, herio a gweithio mewn partneriaeth yn allweddol i ysgogi gwelliant i'r dyfodol. Rwy'n awyddus i'r system gyfan weithio gyda'i gilydd i wella safonau a chyrhaeddiad, a bod yn uchelgeisiol er mwyn pob dysgwr unigol. Ochr yn ochr â gwelliannau cyffredinol o ran cyrhaeddiad, mae hi'n hanfodol ein bod yn cau'r bwlch cyrhaeddiad sy'n wynebu ein dysgwyr mwyaf difreintiedig. Ni wnaf i fyth â derbyn y dylai plant o gefndiroedd tlotach fodloni ar ganlyniadau gwaeth na'u cyfoedion neu ddysgwyr mewn mannau eraill. Rwyf i wedi ymrwymo i wella ein dealltwriaeth ni o'r bwlch cyrhaeddiad a nodi'r mannau gorau i anelu ymyraethau er mwyn cael y dylanwad mwyaf. Rwy'n parhau i fod yn ymrwymedig i'r rhaglen partneriaeth gwella ysgolion, sy'n bwrw ymlaen â chanfyddiadau'r adolygiad strategol o bartneriaid addysg yng Nghymru. Rydym ni'n gweithio gyda'n partneriaid i gyd i gymryd y cam nesaf tuag at system o hunanwella, sy'n canolbwyntio ar wella canlyniadau dysgu yng Nghymru trwy ddull mwy cydweithredol a seiliedig ar bartneriaeth. I fod yn llwyddiannus, mae angen i ni gyflymu cynnydd mewn rhai meysydd allweddol: yn gyntaf, wrth gynnig dysgu proffesiynol cadarn sy'n cefnogi athrawon ac sy'n canolbwyntio ar wella ansawdd yr addysgu a'r dysgu; yn ail, wrth gryfhau arweinyddiaeth ysgolion i sicrhau bod pob ysgol yn sefydlu'r diwylliant priodol ar gyfer dysgwyr a staff; a sicrhau'r effaith fwyaf posibl drwy wneud y pethau sylfaenol yn iawn, gyda chanolbwynt parhaus ar wella llythrennedd, rhifedd a sgiliau digidol, gan gynnwys drwy'r cynllun mathemateg a rhifedd. Rwy'n disgwyl i bob rhan o'r system fod yn gweithio tuag at y nod cyffredin o wella cyrhaeddiad, yn arbennig felly yn y cymunedau mwyaf difreintiedig.

Wrth gwrs, ni ellir cyflawni unrhyw ddiwygiad na gwelliant yn ein hysgolion heb weithlu ysgol ymroddedig a thalentog. Rwyf i wedi ymrwymo i wrando a gweithio mewn partneriaeth â'r gweithlu, wrth i ni symud ymlaen gyda'r rhaglen hon o waith. Ni fydd y sgyrsiau rhyngom ni'n hawdd bob amser, ond fe wn fod ein nod yn un cyffredin: sef cyflawni'r canlyniadau gorau posibl i blant a phobl ifanc. Ac mae'r Gymraeg yn parhau i fod yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth hon, ac fe fyddwn ni'n parhau i weithio yn agos gyda phartneriaid i sicrhau y bydd pob unigolyn ifanc yn dysgu medrau iaith Gymraeg sy'n ofynnol ar gyfer bywyd a gwaith.

Fe ddaeth yr ymgynghoriad ar ddiwygio'r flwyddyn ysgol i ben yn ddiweddar, gydag un o'r ymatebion mwyaf cynhwysfawr erioed i ymgynghoriad gan Lywodraeth Cymru. Mae hi'n bwysig fod yr ymatebion hyn yn cael eu hystyried yn llawn, ac fe fyddaf i'n diweddaru'r Senedd ar y camau nesaf maes o law.

Ond fe hoffwn i fod yn eglur bod addysg ôl-16 yn flaenoriaeth i mi hefyd, ac mae hi'n hanfodol ein bod ni'n codi cyfraddau cyfranogiad ar draws addysg bellach ac uwch, gan gynnwys addysg a hyfforddiant galwedigaethol. Bydd y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil newydd yn bartner hanfodol wrth gyflawni ein huchelgeisiau ar gyfer sector trydyddol sy'n fwy cysylltiedig a chydlynol, gydag addysg o ansawdd uchel ac ymchwil a fydd yn arwain y byd wrth hanfod ei waith. Rwyf i am ganolbwyntio ar wella llwybrau i addysg a hyfforddiant galwedigaethol, gan gynnwys sicrhau cydraddoldeb bri, creu llwybr eglur 14-19 i ddysgwyr a chynyddu cyfranogiad ym mhob maes.

Yn ogystal â hynny, rwy'n dymuno cydnabod y pwysau sydd ar ein colegau a'n prifysgolion ni ar hyn o bryd. Nid yw llawer o'r pwysau hyn yn unigryw i Gymru ac maen nhw'n golygu set ehangach o heriau. Rwy'n awyddus i ni weithio gyda'n gilydd, gan gynnwys gwrando ar leisiau myfyrwyr, wrth ymateb i'r heriau hyn. Fe ddywedwyd yn aml yn ystod y blynyddoedd diwethaf fod addysg yng Nghymru ar daith. Rwyf i'n ymrwymo i wneud fy ngorau glas bob amser i lywio addysg i'r cyfeiriad cywir a'n rhoi ni ar y trywydd iawn. Diolch.