4. A wnaiff y Prif Weinidog amlinellu'r rhesymau pam nad oes Gweinidog penodol ar gyfer babanod, plant a phobl ifanc yn Llywodraeth Cymru ar hyn o bryd? OQ61109

Diolch am y cwestiwn. Rwyf i wedi penodi Gweinidog Iechyd Meddwl a'r Blynyddoedd Cynnar, a dylwn nodi ei bod hi'n Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl yr wythnos hon. Mae portffolio Jayne Bryant hefyd yn cynnwys meysydd sy'n ymwneud â phlant, pobl ifanc a theuluoedd. Fodd bynnag, mae'r dyletswyddau a nodir ym Mesur Hawliau Plant a Phobl Ifanc (Cymru) 2011 yn berthnasol i holl Weinidogion Cymru ac yn gyfrifoldeb i bob un ohonyn nhw.

Diolch am eich ymateb. Hoffwn innau hefyd gysylltu fy hun, ar ran Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, ag estyn ein cydymdeimlad i deulu Owen John Thomas hefyd. Diolch yn fawr iawn.

Rwy'n eglur iawn bod penodiad Jayne Bryant i swydd Gweinidog Iechyd Meddwl a'r Blynyddoedd Cynnar penodol yn gadarnhaol iawn. Ond nid yw'r un peth â bod â Gweinidog penodol dros fabanod, plant a phobl ifanc. Cefais fy nghalonogi o'ch clywed chi'n dweud bod y Llywodraeth yn ymroddedig i ddileu tlodi plant, ond rydym ni'n rhwystredig nad oes unrhyw Weinidog yn llwyr gyfrifol am oruchwylio'r nod hwn yn eich Llywodraeth. Nododd y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol, yn ei adroddiad 'Amser rhoi diwedd ar dlodi plant: sut y gall Cymru wneud yn well', bod diffyg cydlyniant strategol, arweinyddiaeth â phwyslais ac atebolrwydd eglur yn ein hymdrechion presennol yng Nghymru i fynd i'r afael â thlodi plant. Felly, gadewch i ni ddysgu gan wledydd eraill, efallai.

Os edrychwn ni ar Seland Newydd, Iwerddon a Norwy, mae gan bob un ohonyn nhw Weinidog penodol sy'n arwain strategaeth tlodi plant. Ac, yn hollbwysig, maen nhw'n perfformio'n well na Chymru o ran nifer y plant sy'n byw mewn tlodi: yn Iwerddon, 14 y cant; yn Seland Newydd, 12 y cant; ac yn Norwy, mae gennym ni 11 y cant. Ac mae hynny o'i gymharu â'r 29 y cant ofnadwy sydd gennym ni yma yng Nghymru. Rydym ni'n gwybod nad oes gan Gymru bwerau llwyr i ddileu tlodi plant, ond mae ganddi rai. Felly, hoffwn glywed gennych chi pam na allwn ni fod cystal â'r gwledydd eraill, a pham mae angen i ni ddioddef tlodi plant yng Nghymru ar lefel o 29 y cant. Diolch yn fawr iawn.

Diolch am y cwestiwn. Gyda pharch, nid wyf i'n cytuno y bydd dyluniad y Llywodraeth a theitlau Gweinidogion yn datrys hyn i gyd fel problem. Lesley Griffiths, fel Ysgrifennydd y Cabinet dros Ddiwylliant a Chyfiawnder Cymdeithasol, yw'r Gweinidog arweiniol yn y Llywodraeth. Mae hwn yn faes lle mae angen i fwy nag un portffolio wneud cyfraniad at gael y math o effaith y byddai pawb, rwy'n credu, yn y Siambr hon eisiau ei chael.

Mae'n golygu trefnu'r amrywiaeth o wahanol gyfraniadau yr ydym ni'n eu gwneud mewn gwahanol bortffolios, o'r hyn yr ydym ni'n ei wneud ar Dechrau'n Deg—hanes gwirioneddol o lwyddiant o'i gymharu â'r dadfuddsoddi mewn Sure Start sydd wedi digwydd ers 2010 yn Lloegr, hanes gwirioneddol o lwyddiant yng Nghymru â chanlyniadau cadarnhaol iawn—i'r grant datblygu disgyblion yr ydym ni'n ei ddarparu. Ceir y gwaith yr ydym ni wedi ei wneud, ac rwy'n falch ein bod ni wedi ei wneud, ar wneud prydau ysgol am ddim ar gael i bob plentyn yn yr ysgol gynradd, a'r cymorth ychwanegol yr ydym ni'n ei ddarparu i helpu pobl gyda gwisg ysgol ac eitemau ychwanegol o amgylch y diwrnod ysgol. Mae'r rhain yn fesurau ymarferol yr ydym ni'n eu cymryd o fewn ein pwerau.

Bydd yr Aelod yn gwybod nad yw pob un o'r ysgogiadau yn ein dwylo ni, ac rwy'n falch ei bod wedi cyfeirio at hynny. Bydd wedi gweld hyn yn bersonol yn ystod ei chyfnod yn San Steffan, pan barhaodd y Ceidwadwyr i wneud newidiadau i dreth a budd-daliadau yr oedden nhw'n gwybod yn iawn fyddai'n gwaethygu'r darlun o ran tlodi plant. Rwy'n falch ei bod hi ar ochr iawn y ddadl honno bryd hynny, a'i bod hi o hyd heddiw. Dyna pam y mae angen i'r ddau ohonom ni weld y camau y gallwn ni eu cymryd yma yng Nghymru, ochr yn ochr â gweinyddiaeth yn y DU yn y dyfodol sy'n barod i edrych eto ar ddewisiadau bwriadol a wnaeth fwy o'n plant yn dlawd—i dyfu i fyny mewn bywyd o dlodi; mwy o oedolion oedran gweithio mewn tlodi; mwy o blant ag oedolyn yn eu cartref sy'n byw mewn tlodi hefyd.

Mae ein dyfodol economaidd yn rhan o hyn, ynghyd â'r newidiadau yr wyf i'n credu eu bod nhw'n angenrheidiol ar gyfer treth a budd-daliadau. Rwy'n edrych ymlaen at weithio gyda'r hyn yr wyf i'n ei obeithio fydd yn Llywodraeth y DU llawer mwy goleuedig, sydd ag ymrwymiad gwirioneddol i wneud cynnydd o ran tlodi plant, fel y gwnaethom ni yn ystod degawd cyntaf datganoli, pan wnaeth dwy Lywodraeth a oedd wedi ymrwymo i weithredu ar hyn gymryd camau gwirioneddol i godi cannoedd o filoedd o blant ledled y DU, a miloedd o blant yma yng Nghymru, allan o dlodi plant. Rwy'n credu y gallwn ni wneud hynny eto.

Mae'n gwestiwn diddorol y mae Jane Dodds yn ei godi heddiw. Ond gan nad oes gennym ni Weinidog dros fabanod a phobl ifanc, hoffwn wybod pa waith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i helpu rhieni babanod sydd wedi cael eu rhyddhau o unedau gofal arbennig i fabanod. Hoffwn hefyd gofnodi fy edmygedd a'm diolch am y gwaith anhygoel y mae meddygon a nyrsys yn ei wneud yn yr unedau hyn, fel y ganolfan gofal dwys newyddenedigol is-ranbarthol fodern yn Ysbyty Glan Clwyd yn fy etholaeth i.

Rwy'n siŵr y bydd y Prif Weinidog yn rhannu'r teimladau hyn, ac mae'n wych gweld y buddsoddiad hwnnw yn talu ar ei ganfed i'r gogledd. Ond hoffwn wybod sut mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi rhieni babanod newydd-anedig sydd wedi cael eu rhyddhau'n ddiweddar o uned gofal arbennig i fabanod. Mae bod yn fam ac yn dad yn ddigon anodd fel y mae, ond i famau a thadau babanod mwy agored i niwed, gall hwn fod yn brofiad arbennig o llethol. Diolch.

Wel, rwy'n croesawu cydnabyddiaeth yr Aelodau o'r buddsoddiad a wnaeth Llywodraethau Llafur blaenorol Cymru wrth gyflawni uned SuRNICC, nid dim ond y seilwaith ffisegol, ond y bobl sydd eu hangen i staffio'r uned honno ac i'r ansawdd—. Mae'n gydnabyddiaeth i'w groesawu o'r pwynt yr oedd Carolyn Thomas yn ei wneud am y ffaith bod achosion rheolaidd o ofal o ansawdd uchel ar draws ein GIG, gan gynnwys yn y gogledd, wrth gwrs.

Daw'r gefnogaeth a ddarperir o'r hyn rydym yn gobeithio ei wneud gyda'n timau o fydwragedd ac, yn wir, y cymorth ychwanegol y gellir ei ddarparu trwy ein tîm nyrsio cymunedol hefyd. Rwy'n gwybod bod y gefnogaeth a gawsom gan yr ymwelydd iechyd yn bwysig iawn i ni, a phan fydd gennych angen ychwanegol yn y plentyn y byddwch yn dod ag ef adref, rydych chi'n disgwyl y bydd cymorth ychwanegol, sef yr hyn y mae'r gwasanaeth iechyd hwnnw'n bwriadu ei ddarparu. Dyna beth rydw i'n ei ddisgwyl ym mhob rhan o'r wlad.

Mae gan yr Aelod brofiad gwahanol, ac mae croeso iddo godi hynny gyda Gweinidogion ar draws maes yr adran iechyd, ond rwy'n gobeithio y bydd gan etholwyr y gogledd a phob rhan o'r wlad lefel o ofal ac arbenigedd gan y teulu bydwreigiaeth ac ymwelwyr iechyd sy'n ceisio eu helpu gyda'r camau anoddaf ond hefyd y camau mwyaf cyffrous yn eich taith fel rhiant.