3. Beth yw polisi'r Llywodraeth ar bwerdai nwy newydd yn Arfon? OQ61090

Ni allaf wneud sylwadau ar unrhyw gais penodol. Fodd bynnag, nid yw ein polisi cyffredinol yn cefnogi adeiladu gweithfeydd pŵer tanwydd ffosil newydd gan eu bod yn ffynhonnell o allyriadau nwyon tŷ gwydr ychwanegol.

Mae yna bryder yn lleol y bydd cais yn cael ei gyflwyno ar gyfer gorsaf drydan yn cael ei bweru gan nwy mewn hen chwarel yng Nghaernarfon. Fel rydych chi'n ei ddweud, fedrwch chi ddim trafod cynlluniau unigol, ond mi fuaswn i'n hoffi gwybod beth yn union ydy safbwynt polisi'r Llywodraeth ar ddatblygiadau o'r math. Roedd safbwynt y cyn Brif Weinidog yn ddiamwys yn erbyn pan wnes i godi'r mater efo fo'n ddiweddar. Wrth ateb cwestiwn gen i ar lawr y Senedd, fe ddyfynodd y cyn Weinidog Newid Hinsawdd, a oedd yn dweud hyn:

'Lle bo galw ar Lywodraeth Cymru i benderfynu ar gynigion yn y dyfodol i adeiladu gorsafoedd cynhyrchu ynni...yng Nghymru, bwriad Gweinidogion Cymru yw cadw rhagdybiaeth gryf yn erbyn gorsafoedd ynni tanwydd ffosil newydd.... Bydd gan y rhagdybiaeth hon hefyd effaith ar annog penderfynwyr lleol i beidio â chydsynio i orsafoedd tanwydd ffosil newydd ar raddfa fach.'

Mi fyddwn i'n hoffi cael eich safbwynt chi yn glir ar y cofnod, i glywed eich bod chi'n parhau i arddel y safbwynt yna yr un mor ddiamwys ag oedd yr arweinyddiaeth o'ch blaen chi.

Y safbwynt agoriadol yw rhagdybiaeth yn erbyn datblygu gweithfeydd pŵer newydd tanwydd ffosil. Yr her, wrth gwrs, fydd bod yn rhaid i Weinidogion farnu popeth ar sail ei rinweddau. Nid wyf i eisiau cael fy nhynnu i mewn i'r cais unigol. Fodd bynnag, mae'n werth myfyrio bod 36 wythnos i wneud penderfyniad ar ddatblygiadau o arwyddocâd cenedlaethol, a dyna pam na fyddaf yn cael fy nhynnu i'r ceisiadau unigol y tu hwnt i ailddatgan polisi'r Llywodraeth ar y mater hwn. Felly, mae'n dderbyniad byw o gais dilys a bydd angen i ni ddeall cyfanswm y cynigion i Weinidog wneud penderfyniad arnyn nhw wedyn. Julie James yw'r Gweinidog cynllunio, ond mae angen i ni ddeall na ddylai Gweinidogion Cymru fynd ar y cofnod a gwneud sylwadau mewn unrhyw ffordd y gellid ei ystyried fel gwneud sylwadau unigol ynghylch y cais. Ond rwy'n hapus i ailddatgan safbwynt polisi'r Llywodraeth.

Mae cynlluniau i greu gweithfeydd nwy yn Arfon wedi cyfeirio at yr angen i symud oddi wrth dibyniaeth ar danwyddau ffosil i gynhyrchu ynni. Mae'r Asiantaeth Ynni Ryngwladol yn diffinio diogelwch ynni fel ffynonellau ynni di-dor sydd ar gael am bris fforddiadwy. Mae'r lefelau presennol o dechnoleg a seilwaith ynni yn gofyn am opsiwn wrth gefn ar gyfer ynni adnewyddadwy ysbeidiol, sy'n dal i fod yn ddibynnol ar danwyddau ffosil, nwy yn bennaf. Mae hyn yn debygol o barhau i fod yn wir am lawer o'r cyfnod pontio i ddyfodol carbon niwtral, a byddai'n dro gwael â'r cyhoedd esgus fel arall.

Deellir y byddai'r pwerdy nwy arfaethedig ar hen safle chwarel Seiont yng Nghaernarfon yn waith neilltuol neu'n waith adegau brig sy'n gweithredu ar sail fyrdymor. Byddai hyn yn darparu ymateb cyflym a galw cytbwys, yn enwedig pan fo allbynnau gwynt a solar yn isel. Sut mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu sicrhau diogelwch ynni yn ystod y blynyddoedd o bontio i ddyfodol carbon niwtral er mwyn sicrhau y gall pobl gadw'n gynnes, ac wedi'u bwydo a'u hydradu heb ymyrraeth? 

Fel y mae'r Aelod yn gwybod, ni allaf ac ni fyddaf yn gwneud sylwadau ar y cais unigol. Rwy'n cydnabod y ffaith ei fod wedi siarad amdano mewn cryn fanylder ac ni wnaf i ymateb i ddim o hynny. Nwy yw'r brif dechnoleg adegau brig; defnyddir storio hydro a batri hefyd. Mae hynny'n ffaith ac yn realiti. Nid oes dim o hynny yn symud oddi wrth y sefyllfa yr wyf i wedi ei nodi bod rhagdybiaeth yn erbyn cynhyrchu wedi'i danio gan danwyddau ffosil newydd yng Nghymru. Mae'n rhaid ystyried pob cais ar sail ei rinweddau, sef yr union beth a fydd yn digwydd gydag unrhyw gais y mae'r Aelod wedi ei godi heddiw neu y gallai ei godi yn y dyfodol. Nid wyf i eisiau ymrwymo fy hun i unrhyw fath neu arwydd o gefnogaeth neu fel arall i'r cais y mae'r Aelod wedi sôn amdano mewn cryn fanylder.