Darpariaeth Gofal Iechyd yng Ngogledd Cymru

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:32 pm ar 14 Mai 2024.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Llafur 1:32, 14 Mai 2024

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiwn. Cyn i mi ymdrin â sylwedd y pwyntiau, mae pwynt ehangach yr wyf i eisiau ei wneud, yr wyf i'n gobeithio y bydd cefnogaeth iddo ar draws y Siambr, oherwydd ychydig dros wythnos yn ôl y nodwyd achos o'r frech goch yn dilyn rhywun a aeth i Maelor Wrecsam. Nid oedd yr unigolyn 24 oed penodol hwnnw wedi cael ei frechu; roedd yn ymweld a daeth o Loegr i ddod i'r ysbyty mewn gwirionedd. Ceir pwynt ehangach yma—ac rwy'n credu fy mod i wneud gwneud hwn mewn ymateb i Peter Fox yn flaenorol—am frechiad y frech goch. Mae'n fater difrifol i bobl ar draws pob ochr yn y Siambr hon a thu hwnt annog oedolion sydd heb eu brechu, neu nad ydyn nhw wedi'u brechu'n ddigonol, yn ogystal â phlant, i gael eu brechu, oherwydd mae problem wirioneddol gyda graddfa achosion o'r frech goch ledled y wlad, ac mae'n dangos, er bod gennym ni sefyllfa well o ran brechu na Lloegr, nad ydym ni'n ddiogel rhag yr heriau sy'n bodoli.

O ran eich cwestiynau am, yn benodol, gofal heb ei drefnu a brys, mae hwn yn faes lle'r ydym ni'n gwybod bod gwelliant pellach yn ofynnol. Ni allaf wneud sylwadau ar arosiadau unigol, ond rwy'n cydnabod, fel yn wir y mae'r Ysgrifennydd Cabinet, bod gormod o bobl sydd â phrofiad o aros yn rhy hir mewn adran achosion brys, neu, yn wir, profiad na fyddem ni'n ei ddymuno i'n hanwyliaid ein hunain hefyd. Dyna pam mae amrywiaeth o gamau gwella sy'n cael eu cymryd. Mae rhai adnoddau ychwanegol ar gael. Felly, ceir £2 filiwn ar gyfer y bwrdd iechyd yn y flwyddyn ariannol yr ydym ni newydd ei chychwyn, ac, yn wir, ym mis Ionawr, cyhoeddodd yr Ysgrifennydd Cabinet arian ar gyfer Cymru gyfan, a chafodd Betsi Cadwaladr y gyfran fwyaf o hwnnw. Mae cryn dipyn o waith yn cael ei wneud ar geisio gwneud yn siŵr bod pobl yn cyrraedd y pwynt mwyaf priodol ar gyfer eu gofal—felly, er enghraifft, y gwasanaeth brys yr un diwrnod a grëwyd ers i Eluned Morgan ddod yn Ysgrifennydd Cabinet a'r gwaith ychwanegol o gyflwyno gofal sylfaenol brys sydd wedi digwydd ar draws y gogledd. Mae'r rheini'n filoedd o bobl sy'n cael eu gweld mewn modd mwy prydlon gan mai dyna'r peth iawn i'w wneud iddyn nhw. 

Yr hyn sydd gennym ni mewn gwirionedd yw'r heriau deublyg o fod angen trawsnewid ein system tra ar yr un pryd gweld galw'n cynyddu. Rwy'n credu, ym mis Chwefror eleni, o'i gymharu â blwyddyn ynghynt, y bu cynnydd o 24 y cant i alw yn dod i mewn drwy ein hadrannau brys, ac mae honno'n don ychwanegol enfawr o alw y mae angen i ni allu ei gweld ac ymdopi â hi. Yr hyn sy'n gwneud hynny'n llawer anoddach yw nad ydym ni'n gallu cael pobl allan o'r ysbyty pan fyddan nhw'n feddygol barod i gael eu rhyddhau. A bydd yr Aelod yn gwybod, fel cyn-arweinydd awdurdod lleol, mai gwaith ar y cyd yw hwn rhwng maes iechyd a llywodraeth leol, i wneud yn siŵr y gall y bobl hynny adael pan nad yr ysbyty yw'r lle iawn ar gyfer eu gofal mwyach. Yn y gogledd, mae mwy na 300 o bobl yn rheolaidd sy'n feddygol barod i gael eu rhyddhau ond nad ydyn nhw'n gallu gadael. I roi cyd-destun i hynny, mae hynny tua dwy ran o dair o'r holl welyau yn Ysbyty Glan Clwyd. Nawr, mae er budd pob un ohonom ni i weithio gyda'n gilydd oherwydd, i'r unigolyn hwnnw sydd yn y lle anghywir, nid yw'n brofiad gwych iddo mewn gwirionedd, mae wedyn yn agored i risgiau ychwanegol o ddatgomisiynu, a bydd yr Aelod yn gwybod hyn o'i amser ei hun pan oedd ganddo swydd go iawn cyn gwleidyddiaeth, a meddwl mewn gwirionedd am yr angen i wneud yn siŵr bod pobl yn gallu cael eu hunain o gwmpas yn iawn. Felly, mae hon yn her gyffredin i ddau sector mwyaf y sector cyhoeddus, ac, yn hollbwysig, i'r unigolion hynny hefyd. Dyna'r problemau sy'n ein hwynebu, a dyna'r hyn yr ydym ni'n mynd i barhau i ganolbwyntio arno gyda'n sylw, ynghyd â phartneriaid a rhanddeiliaid.