8. A wnaiff yr Ysgrifennydd Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd Llywodraeth Cymru wrth weithredu argymhellion y Comisiwn Gwaith Teg? OQ61003

Mae'r Llywodraeth hon yn parhau i fod yn ymrwymedig i ddefnyddio'r holl ysgogiadau sydd gennym i wreiddio gwaith teg yng Nghymru. Cyhoeddasom ein hadroddiad cynnydd diweddaraf ar 16 Ebrill. Mae'r adroddiad yn dangos bod yr holl argymhellion â blaenoriaeth wedi'u rhoi ar waith a bod y mwyafrif helaeth o'r argymhellion sy'n weddill wedi'u gwireddu neu yn y broses o gael eu gweithredu.

Diolch am y diweddariad hwnnw. Er gwaethaf yr heriau sy'n ein hwynebu, mae'n dda gweld bod cynnydd yn cael ei wneud ar yr argymhellion niferus yn adroddiad y Comisiwn Gwaith Teg. Rwy'n arbennig o falch o weld y gwaith sy'n cael ei wneud yma gan Lywodraeth Lafur Cymru ar hyrwyddo rôl gadarnhaol undebau llafur yn y gweithle a thu hwnt. Mae hyn mewn cyferbyniad llwyr â'r Llywodraeth Dorïaidd bresennol sydd, dro ar ôl tro, wedi ymosod ar undebau llafur ac wedi ceisio dileu'r hawliau yr ymladdwyd yn galed i'w cael i weithwyr. Heddiw yw Diwrnod Rhyngwladol y Gweithwyr, sy'n coffáu'r brwydrau a'r enillion a welodd y mudiad llafur. Felly, Weinidog, a fyddech chi'n cytuno â mi fod angen ethol Llywodraeth Lafur yn yr etholiad cyffredinol a gweithredu cytundeb newydd trawsnewidiol Llafur yn y DU ar gyfer gweithwyr?

Diolch ichi am godi'r pwyntiau pwysig hynny.

Dylwn ddechrau drwy ddatgan diddordeb. Rwy'n undebwr llafur balch ac rwyf wedi treulio'r rhan orau o fy mywyd gwaith yn dadlau dros fargen well yn y gweithle. Mae'n iawn ac yn addas, ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Gweithwyr, ein bod yn ystyried ac yn cydnabod y rôl y mae undebau llafur wedi'i chwarae nid yn unig i wneud gwaith yn well, ond yn llunio cymdeithas decach hefyd. Ond gwyddom fod y gwaith hwnnw, yn anffodus, ymhell o fod wedi'i wneud ac nid oes angen edrych ymhellach na Llywodraeth Dorïaidd flinedig a gwenwynig y DU a'r gyfres o ymosodiadau ideolegol y mae wedi'u gwneud ar undebau llafur, a'r Ddeddf Streiciau (Isafswm Lefelau Gwasanaeth) 2023 wrth-ddemocrataidd a gwrth-weithwyr niweidiol. Rydym yn cymharu hyn â'r hyn a wnawn ni yma yng Nghymru gyda Llywodraeth Lafur Cymru sydd wedi ymrwymo i weithio mewn partneriaeth gymdeithasol ac sydd wedi deddfu i wneud hynny'n rhan o'n DNA datganoledig. Er bod y ddeddfwriaeth honno'n arwyddocaol, mae'n ymwneud â mwy na deddfwriaeth yn unig. Mae ein hundebau a'r prosiect peilot byd gwaith yn addysgu'r genhedlaeth nesaf o weithwyr, cyflogwyr ac entrepreneuriaid am eu hawliau a'u cyfrifoldebau yn y gweithle. Ond rydych chi'n iawn, gallem wneud cymaint mwy pe bai gennym sylfaen decach o hawliau ac amddiffyniadau cyflogaeth. Felly, rwy'n cytuno'n llwyr fod angen Llywodraeth Lafur arnom yn y DU a gweithredu bargen newydd ar gyfer gweithwyr yn llawn; byddai'r ddau beth yn grymuso gweithwyr, yn ogystal â'n ffordd Gymreig o weithio mewn partneriaeth gymdeithasol.  

Diolch i'r Gweinidog a'r Ysgrifennydd Cabinet, felly, am y sesiwn yna.