Part of the debate – Senedd Cymru am 3:57 pm ar 30 Ebrill 2024.
Diolch, Llywydd. A gaf i—? Cyn siarad am y gwelliannau penodol, hoffwn ddiolch i Darren, Jane Dodds ac Adam Price ac eraill, mewn gwirionedd, am yr ymgysylltiad, yr ymgysylltiad adeiladol? Mae'n amlwg bod yna feysydd lle mae anghytundebau ond mae'n bwysig gallu cael sgyrsiau, gallu ymgysylltu a gwneud newidiadau sy'n fuddiol i'r ddwy ochr, a hefyd bod yna graffu priodol ar y ddeddfwriaeth. Felly, diolchaf ichi am hynny, a hefyd y rhai sydd wedi gweithio ar y Bil hwn, oherwydd mae hwn yn ddarn arloesol o ddeddfwriaeth yn hanes datganoli a'r Senedd hon. Ac rwy'n credu bod y Bil hwn yn cynrychioli cyfle unwaith mewn cenhedlaeth i greu Senedd fodern sy'n adlewyrchu Cymru'r unfed ganrif ar hugain, Senedd fwy effeithiol gyda mwy o allu a chapasiti i ddwyn Llywodraeth Cymru a deddfwriaeth i gyfrif, a Senedd y mae ei maint yn adlewyrchu ei chyfrifoldebau presennol.
Unwaith eto, gan droi'n benodol at y gwelliannau, fel y deallir yn dda, yn fy marn i, ni fydd Llywodraeth Cymru yn cefnogi'r newidiadau hynny i'r Bil, am lawer o'r rhesymau y mae Darren Millar wedi'u nodi, oherwydd bod adolygiadau ffiniau yn swyddogaeth graidd gwaith y comisiwn ac y byddant yn parhau i fod felly. Bydd y comisiwn yn gyfrifol am adolygu trefniadau etholiadol ar gyfer awdurdodau lleol yng Nghymru. Bydd hefyd yn rhoi swyddogaethau adolygu ffiniau etholaethol y Senedd arno, gan ei wneud y corff cyntaf â chyfrifoldeb penodol dros adolygu ffiniau etholaethau'r Senedd. Felly, rwy'n credu ei bod yn bwysig bod enw'r comisiwn yn cadw'r gair 'ffin' oherwydd ei fod yn amlygu ac yn adlewyrchu un o elfennau allweddol gwaith y comisiwn.
A gaf i ddweud hefyd fy mod i'n parchu'n fawr ac mae gennyf lawer o empathi gyda'r pwyntiau sy'n cael eu gwneud, mewn gwirionedd? Oherwydd bod mater democratiaeth, llesiant ein democratiaeth ac ati, a'r elfennau hynny sydd wedi'u cynnwys yn y ddeddfwriaeth hon, ac a fydd yn wir yn cael eu cynnwys mewn deddfwriaeth ddilynol, yn arloesol iawn, rwy'n credu, ac yn adlewyrchu'r sylw yr ydym yn ei roi i wella democratiaeth yng Nghymru, sef yr hyn rwy'n credu yw hanfod hyn mewn gwirionedd. Felly, byddwn yn annog Aelodau, os caiff ei symud i bleidlais, i bleidleisio yn erbyn y gwelliannau, ond rwy'n rhoi sylw mawr i'r pwyntiau, y pwyntiau amlwg a wneir, yn benodol o ran yr elfennau hynny sydd yno gyda democratiaeth. Mewn gwirionedd, mae'n eithaf arloesol bod gennym nid yn unig gomisiwn ffiniau, ond mae gennym Gomisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru, felly rwy'n credu bod hynny'n bwysig.