9. Pa gyngor cyfreithiol y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i roi i Lywodraeth Cymru ar Fil Senedd Cymru (Rhestrau Ymgeiswyr Etholiadol)? OQ60936

Diolch am y cwestiwn. Mae'r Bil wedi bod trwy'r holl brosesau arferol y mae holl ddeddfwriaeth y Llywodraeth a gyflwynir i'r Senedd yn mynd drwyddynt. Mae'r Aelod sy'n gyfrifol wedi nodi safbwynt y Llywodraeth o ran y Bil yn ei datganiad llafar ac yn ystod ei thystiolaeth i'r Pwyllgor Biliau Diwygio.

Cwnsler Cyffredinol, y cyngor a roddwyd i Lywodraeth Cymru yw bod hyn o fewn cymhwysedd cyfreithiol y Senedd. Yn anffodus, nid yw'r Llywydd yn cytuno â'r safbwynt hwnnw. Nid yw tystiolaeth i'r pwyllgor diwygio yn cytuno ei fod o fewn cymhwysedd cyfreithiol y Senedd. Nid yw Llywodraeth y DU yn cytuno bod y ddeddfwriaeth hon o fewn cymhwysedd cyfreithiol y Senedd hon ac nid yw cynghorwyr cyfreithiol annibynnol yn y maes hwn o gyfraith ledled y wlad yn cytuno bod hyn o fewn cymhwysedd cyfreithiol y Senedd. Felly, byddai gen i ddiddordeb mawr mewn gwybod sut rydych chi wedi dod i'r safbwynt hwnnw ac mae cyfreithwyr Llywodraeth Cymru wedi dod i'r safbwynt hwnnw i ddweud ei bod o fewn cymhwysedd, pan fo mwyafrif helaeth y gweithwyr cyfreithiol proffesiynol sy'n astudio yn y maes hwn o'r gyfraith yn anghytuno â safbwynt Llywodraeth Cymru. Rwyf am gadw ar wahân p'un a wyf yn cytuno â'r polisi ai peidio. Ond rwy'n credu bod angen i ni sicrhau, pan fyddwn ni'n cyflwyno cyfraith yng Nghymru, bod hynny mewn gwirionedd o fewn cymhwysedd, ac nad yw Llywodraeth Cymru yn gwastraffu arian yn ymladd hyn yn y Goruchaf Lys pan fo'n gwybod na ddylai fod wedi cyflwyno'r Bil yn y lle cyntaf, os nad yw'n eistedd o fewn cymhwysedd cyfreithiol y Senedd hon.

Mae mater cymhwysedd yn amlwg yn rhan sylfaenol o'n proses ddeddfwriaethol. Yn sicr, mae'n wir fod hyn yn un lle mae barn gyfreithiol wahanol o ran cymhwysedd. Mae cymhwysedd yn aml yn faes cymhleth ac amwys iawn. Mae'r ddeddfwriaeth hon, wrth gwrs, yn cael ei thywys gan y Trefnydd. Felly, nid Bil sydd o fewn fy mhortffolio i o gyfrifoldebau ydyw. Y rheswm pam y byddwn i'n ofalus ar hyn o bryd yw am y rheswm hwn: mae'r materion hynny wedi cael eu cydnabod, mae'r mater wedi'i gymryd yn ôl i'r Senedd ac ar hyn o bryd mae'n cael ei ystyried gan bwyllgor priodol. Mae'r pwyllgor hwnnw, rwy'n gwybod, yn ystyried mater cymhwysedd ac wedi cymryd tystiolaeth ar hynny. Byddant yn dod i farn a byddant yn adrodd yn ôl i'r Senedd hon ar y cam penodol hwnnw. Ar y cam hwnnw, bydd y Senedd yn penderfynu a yw'n fater priodol i fwrw ymlaen ag ef. O ran fy rôl i fel Cwnsler Cyffredinol, fel swyddog cyfreithiol, rwy'n gweithredu'n annibynnol ar y Llywodraeth, ond dim ond ar ôl i ddeddfwriaeth gael ei phasio ac wedi dod i gasgliad. Mae'r un sefyllfa o ran y Twrnai Cyffredinol. Mae gen i'r awdurdod, fel sydd gan y Twrnai Cyffredinol, i gyfeirio mater i'r Goruchaf Lys os oes mater cyfansoddiadol yn gysylltiedig ag ef. Wrth gwrs, gall cymhwysedd fod yn un o'r rhain. Felly, nid yw'n briodol iawn i mi wneud unrhyw sylw pellach ar hyn ar wahân i'r hyn rwyf wedi'i ddweud—heblaw am hynny, wrth gwrs, yn dibynnu ar sut mae'r ddeddfwriaeth yn mynd yn ei blaen, ar adeg benodol bydd gofyn i mi arfer fy rôl fel swyddog y gyfraith.

Diolch i'r Cwnsler Cyffredinol.