Felly, rwy'n credu bod y buddsoddiad rydym wedi'i wneud wedi bod yn bwysig. Dim ond rhai o'r digwyddiadau a gynhaliwyd dros y penwythnos rwyf wedi sôn amdanynt, ac mae mwy i ddod o ran ein cefnogaeth i ddigwyddiadau cymunedol a'r foment genedlaethol 'goleuo'r tywyllwch'. Mae gennym adroddiadau da eraill o'r hyn a ddigwyddodd o'r ymgysylltiad â'r gymuned, er enghraifft, Cyngor Tref Tredegar yn tanio canhwyllau ger meini coffa Aneurin Bevan, yn Nhredegar—mae'n bosib bod yr Aelod Alun Davies yn sôn am hynny—hefyd, dim ond cydnabod gwasanaethau gwirfoddol, Gwasanaethau Gwirfoddol Morgannwg yn ychwanegu gwybodaeth ar eu gwefan, e-fwletinau; swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol yn trefnu gweminar ar 18 Rhagfyr ar Ddiwrnod Cofio'r Holocost i adran cenedlaethau'r dyfodol; grŵp Caru Dy Lyfrgell Trefynwy—. Mae llawer o rai eraill—Cyngor Ymgynghorol Sefydlog ar grefydd, gwerthoedd a moeseg Castell-nedd Port Talbot. A hefyd yn y gogledd, roeddech chi'n sôn am yr heddlu—roedd Heddlu Gogledd Cymru wedi nodi'r diwrnod hefyd. Ac fe gynhaliodd Prifysgol Bangor ddigwyddiad ym mhrif adeilad celfyddydau Neuadd Powys, Ffordd y Coleg ym Mangor.

Ond rwyf eisiau troi at y pwyntiau pwysig am addysg yn enwedig a rôl Ymddiriedolaeth Addysgol yr Holocost. Bydd y rhai ohonom a oedd yn bresennol yn y digwyddiad yr wythnos diwethaf yn adeilad y Pierhead, neu yn wir ddydd Gwener, wedi clywed gan y bobl ifanc, y llysgenhadon ifanc, a roddodd gyfraniadau mor bwysig yn y digwyddiadau hynny. Mae'n rhaid i ni fod mor falch—rydyn ni mor falch—o'n pobl ifanc pan fyddan nhw'n siarad am eu profiadau. Ac rwyf eisiau gwneud y pwynt am rôl Ymddiriedolaeth Addysgol yr Holocost, yr ydym wedi bod yn ei hariannu wrth gwrs, fel y dywedais, ers 2008, a'r cyfranogwyr yn dysgu am fywyd Iddewig cyn y rhyfel a gwersyll-garchar a gwersyll difa'r Natsïaid gynt, Auschwitz-Birkenau, cyn ystyried perthnasedd cyfoes yr Holocost. Maent yn dod yn llysgenhadon, ac yn wir roedden nhw, y bobl ifanc a siaradodd ddydd Mercher diwethaf, ac yn wir ddydd Gwener—yn llysgenhadon mor gryf, pwerus yn ein hysbrydoli ni, ac yn eu hysbrydoli nhw wrth gwrs, y profiad, i rannu eu gwybodaeth yn eu cymunedau. Rwy'n credu bod un o'r llysgenhadon yn sôn am ei rhannu yn yr ysgolion cynradd. Wrth gwrs, y ffaith yw eu bod nhw'n dysgu, maen nhw'n deall, ac yn cyfarfod, yn wir, fel y gwnaethon nhw, rai o'r goroeswyr—pŵer hynny i'r bobl ifanc hynny.

Rwy'n credu bod hyn yn cael ei adlewyrchu yn ein cwricwlwm, mae wedi cael ei gydnabod, oherwydd mae amrywiaeth bellach yn thema drawsbynciol yng Nghwricwlwm Cymru, ac mae hyn yn helpu ac yn arfogi ein pobl ifanc i ddeall a pharchu hanesion, diwylliannau a thraddodiadau eu hunain a rhai eraill—ac mae hynny'n bwysig iawn, bod ein cwricwlwm newydd yn adlewyrchu gwir amrywiaeth y boblogaeth a dysgwyr—a deall sut mae amrywiaeth yn cael ei lunio.

Yn olaf, hefyd, rwyf eisiau gwneud sylw ynghylch eich pwynt sydd wedi'i wneud yn arbennig am fynd i'r afael â throseddau casineb, ac mae hyn yn rhywbeth y soniais amdano yn fy natganiad, ond dim ond i fyfyrio eto ar y ffaith ei bod yn bwysig cydnabod bod y mater yn ymwneud â throseddau casineb—. Ni yw'r cyntaf mewn gwirionedd—. Canolfan Cymorth Casineb Cymru yw'r gwasanaeth cyntaf o'i fath yn y DU i gynnig gwasanaeth troseddau casineb sy'n gyfeillgar i blant a phobl ifanc, ac mae gennym ein hymgyrch gyfathrebu, Mae Casineb yn Brifo Cymru, ond rydym hefyd yn ceisio deall ffyrdd y gallwn estyn allan at y rhai y mae casineb hil neu gyfeiriadedd rhywiol neu droseddau casineb crefydd yn effeithio'n arbennig arnyn nhw, rwyf eisoes wedi gwneud sylwadau ar y pwyslais y llynedd.

Mae'n bwysig bod plant ysgol yn dysgu am gamweddau a chanlyniadau gwrthsemitiaeth cyfoes, ac rwyf wedi sôn am y llythyr a anfonais i a'r Gweinidog addysg at bob pennaeth, gan godi'r ymwybyddiaeth honno am wrthsemitiaeth ac, yn wir, Islamoffobia. Mae hyn i gyd yn ymwneud â'r ffyrdd yr ydym ni, trwy addysg, a'r ffyrdd yr ydym yn ymyrryd ac yn cefnogi Diwrnod Cofio'r Holocost. A gall Ymddiriedolaeth Addysgol yr Holocost gyflawni'r pwynt pwysig iawn hwnnw, yr wyf yn ei ddeall, gan gytuno bod y gorffennol yn llywio'r dyfodol. Diolch yn fawr, Mark.