Yr eitem nesaf yw eitem 9, sef y Rheoliadau Deddf Cydraddoldeb 2010 (Awdurdodau Cymreig Perthnasol) (Diwygio) 2023. Dwi'n galw ar Weinidog y Gymraeg ac Addysg i wneud y cynnig yma—Jeremy Miles. 

Cynnig NDM8301 Lesley Griffiths

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5, yn cymeradwyo bod y fersiwn ddrafft o Reoliadau Deddf Cydraddoldeb 2010 (Awdurdodau Cymreig Perthnasol) (Diwygio) 2023 yn cael ei llunio yn unol â’r fersiwn ddrafft a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 6 Mehefin 2023.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Llywydd. Rwy'n cynnig y cynnig ac yn croesawu'r cyfle i gyflwyno Rheoliadau Deddf Cydraddoldeb 2010 (Awdurdodau Cymreig Perthnasol) (Diwygio) 2023 heddiw. Fel y bydd yr Aelodau yn cofio o'm datganiad yr wythnos diwethaf, bydd y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil yn cael ei sefydlu ym mis Medi. Mae'r rheoliadau hyn yn diwygio'r rhestr o awdurdodau perthnasol yng Nghymru yn Rhan 2 o Atodlen 19 Deddf Cydraddoldeb 2010, gan ychwanegu'r comisiwn a thrwy hynny ei rwymo i ddyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus. Bydd hyn yn ei gwneud hi'n ofynnol i'r Comisiwn roi sylw i sicrhau bod hyrwyddo cyfle cyfartal, dileu gwahaniaethu, a'r angen i feithrin cysylltiadau da rhwng pobl sy'n rhannu nodwedd warchodedig berthnasol a phobl nad ydynt yn ei rhannu yn ystyriaethau allweddol wrth iddo gyflawni ei swyddogaethau. Bydd rhwymo'r comisiwn i ddyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus o'r adeg y'i sefydlir yn sicrhau bod yr ystyriaethau hyn yn sail i swyddogaethau'r comisiwn o'r cychwyn cyntaf. Mae'r rheoliadau'n cynnwys darpariaeth drosiannol, ar yr amod bod y cyfeiriad at y comisiwn i'w ddarllen fel un sy'n cynnwys cyfeiriad at Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru, hyd nes y diddymir y cyngor hwnnw gan adran 23 o Ddeddf Addysg Drydyddol ac Ymchwil (Cymru) y flwyddyn nesaf. Mae'r Llywodraeth wedi ymrwymo i wneud popeth o fewn ein gallu i sicrhau bod anghydraddoldebau addysgol yn lleihau. Bydd gan y comisiwn ran allweddol yn hyn o beth, gyda gwella cyfleoedd cyfartal mewn addysg drydyddol yn un o ddyletswyddau strategol y comisiwn. 

Cadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Huw Irranca-Davies. 

Diolch, Llywydd. Gwnaethom ystyried y rheoliadau hyn ar 19 Mehefin. Mae ein hadroddiad, ac ymateb dilynol Llywodraeth Cymru, ar gael o'r agenda heddiw er mwyn hysbysu'r Aelodau yn y ddadl y prynhawn hwn.

Mae ein hadroddiad ar y rheoliadau yn cynnwys tri phwynt adrodd technegol a dau bwynt rhinwedd. Rwy'n ddiolchgar iawn i'r Gweinidog am ei ymateb i bob un o'r pwyntiau hynny, y bu inni allu eu hystyried yn ein cyfarfod brynhawn ddoe.

Roedd ein pwynt technegol cyntaf yn nodi'r anghysondebau rhwng prif nodynnau testunau Saesneg a Chymraeg y rheoliadau. Mae'r Gweinidog—rydym ni'n ddiolchgar—wedi cydnabod y materion, ac rydym ni'n croesawu ei ymrwymiad i sicrhau nad yw hyn yn digwydd, neu ein bod yn ceisio atal hyn rhag digwydd yn y dyfodol.

Mae ein hail a'n trydydd pwynt technegol yn nodi ein pryderon bod y drafftio o fewn y rheoliadau yn ymddangos yn ddiffygiol. Fe wnaethom ni dynnu sylw nad yw rheoliad 2(b) yr offeryn yn  nodi'n sicr lle dylid cynnwys y cofnod newydd a ychwanegir gan y ddarpariaeth honno yn Rhan 2 o Atodlen 19 Deddf Cydraddoldeb 2010. Mae'r Gweinidog wedi cytuno â ni, yn ddelfrydol, y byddai'r ddarpariaeth wedi nodi mwy o fanylion ynghylch lleoliad y mewnosodiad. Fodd bynnag, nid yw'r Gweinidog o'r farn bod effaith ar yr ystyr gyfreithiol, ac, ar y sail honno, nid yw Llywodraeth Cymru yn cynnig diwygio'r ddarpariaeth hon. Felly, ar y pwynt penodol hwnnw, Gweinidog, mae'n broc ysgafn, lle gallwn ni, i gael manwl gywirdeb mewn drafftio deddfwriaethol, yn enwedig wrth ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol.

Rydym ni hefyd yn tynnu sylw at y ffaith nad yw'n glir bod rheoliad 3 o'r offeryn yn diwygio Rhan 2 o Atodlen 19 Deddf 2010. Mae'r cyfeiriad at Ddeddf 2010 ar goll ac felly rydym yn pryderu ei bod hi'n bosibl y byddai rhywun sy'n darllen rheoliad 3 ar wahân yn cael ei ddrysu ynghylch ei ystyr. Unwaith eto, mae'r Gweinidog—ac rydym ni'n croesawu hyn—yn cytuno â'r sylw yr ydym ni wedi'i wneud ac y byddai cyfeiriad penodol at Ddeddf Cydraddoldeb 2010 yn gwella eglurder y ddarpariaeth, ac felly mae'n cynnig gwneud y gwelliant hwnnw cyn llunio'r rheoliad.

Mae'r cyntaf o'n pwyntiau adrodd ar rinweddau yn nodi bod y rheoliadau hyn yn dod i rym ar 4 Medi 2023, ac eto sefydlwyd y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil newydd ar 15 Rhagfyr 2022. Felly, fe wnaethom ni ofyn i Lywodraeth Cymru esbonio pam y llunnir y rheoliadau hyn i ddod i rym ym mis Medi 2023 yn hytrach na mis Rhagfyr 2022, neu yn wir ym mis Ebrill 2024, sef pan fydd y memorandwm esboniadol yn nodi y bydd adran 23 o Ddeddf Addysg Drydyddol ac Ymchwil (Cymru) 2022 yn dod i rym. Eglurodd y Gweinidog wrthym ni, er i'r comisiwn gael ei sefydlu fel endid cyfreithiol ym mis Rhagfyr 2022, roedd hyn er mwyn galluogi penodi'r cadeirydd a'r dirprwy gadeirydd, ond nid oedd yn gallu arfer unrhyw swyddogaethau bryd hynny. Bydd y comisiwn wedi'i sefydlu'n llawn ar 4 Medi eleni pan fydd y prif swyddog gweithredol a rhai aelodau cyffredin yn ymgymryd â'u swyddi, ac yn hynny o beth bydd y comisiwn, yn amodol ar wneud ail Orchymyn cychwyn dros yr haf, yn gallu arfer swyddogaethau penodol. Felly, daw'r rheoliadau hyn i rym ym mis Medi i sicrhau bod y comisiwn yn rhwym wrth ddyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus o'r adeg y gall arfer unrhyw un o'i swyddogaethau.

Mae ein hail bwynt adrodd ar rinweddau yn ymwneud â pharagraff 2 o'r memorandwm esboniadol, sy'n cyfeirio at ddyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus. Mae'r disgrifiad yn y memorandwm esboniadol yn hepgor trydedd elfen dyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus, sef rhoi sylw dyledus i'r angen i feithrin perthynas dda rhwng pobl sy'n rhannu nodwedd warchodedig berthnasol a phobl nad ydynt yn ei rannu. Os yw darpariaeth o Ddeddf i'w disgrifio mewn memorandwm esboniadol, mae'n bwysig y gwneir hyn yn gywir er mwyn osgoi unrhyw gamddealltwriaeth. Mae'r Gweinidog—ac unwaith eto rydym ni'n croesawu hyn—wedi dweud wrthym ni ei fod yn ddiolchgar bod hyn wedi dod i sylw Llywodraeth Cymru, a nodwn fod y memorandwm esboniadol wedi ei ailgyflwyno, yn wir gyda'r gwelliannau angenrheidiol. Diolch yn fawr iawn, Llywydd.

Y Gweinidog i ymateb i'r Cadeirydd.

Diolch i'r Cadeirydd am ei gyfraniadau yn y ddadl ac i'r pwyllgor am eu craffu ar y rheoliadau. Rwy'n cydnabod y pwyntiau mae'r Cadeirydd wedi eu codi yn ei gyfraniad heddiw, ac yn ddiolchgar iddo fe am esbonio ymateb y Llywodraeth a'i fod e'n hapus gyda'r ymatebion hynny. Felly, diolch yn fawr.  

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Na, does dim gwrthwynebiad. Felly, mae'r cynnig yna wedi ei dderbyn. 

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.