6. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Rhaglen Imiwneiddio Genedlaethol i Gymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:44 pm ar 27 Mehefin 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Llafur 4:44, 27 Mehefin 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr. Felly, gallaf i roi rhai manylion i chi am y sefyllfa ynghylch brechiad atgyfnerthu'r gwanwyn o ran ffigurau. Felly, yr hyn sydd wedi digwydd  yw ein bod wedi darparu 277,000 o frechiadau atgyfnerthu—roedd hynny hyd at 22 o fis Mehefin—ac mae hynny'n cynnwys tua 76 y cant o breswylwyr cartrefi gofal, a 71 y cant o bobl dros 75 oed. Yr hyn sy'n dda iawn yw ein bod ni wedi cyflawni cynnig brechlyn i 100 y cant o'r bobl gymwys hynny, felly roedd ar gael iddyn nhw os oedden nhw'n dymuno ei dderbyn. Nid ydyn nhw'n ffigurau gwael. Yr hyn yr ydym ni wedi'i ddarganfod yw, bob tro yr ydym ni'n cynnig hyn, mae'n gostwng ychydig. Mae'n ymddangos bod hynny'n wir ar draws gweddill y Deyrnas Unedig. Felly, mae'n rhaid i ni gael y cydbwysedd yn iawn, ac ni allwn ni wneud hyn heb y cyhoedd. Mae perygl o flinder brechu, felly mae'n rhaid i ni barhau i wneud hyn o hyd, oherwydd dyma'r amddiffyniad gorau i'r unigolyn a'r GIG, felly dyna pam yr wyf yn credu bod y dull newydd hwn mor hanfodol.

Gwnaethoch chi ofyn am ddull sy'n addas i bawb. Wel, yr hyn sy'n amlwg yw, gall yr hyn sy'n iawn, efallai, mewn ardal drefol adeiledig fod yn wahanol iawn mewn ardal wledig, a dyna pam mae cydnabyddiaeth nad yw'n iawn cael un ateb sy'n addas i bawb. Efallai y bydd byrddau iechyd lleol eisiau ymateb yn wahanol, efallai y bydd cymunedau lleol eisiau ymateb yn wahanol, a'r hyn sydd gennym ni, er enghraifft, gyda meddygon teulu, yw mai mater i feddygon teulu yw hi i ba raddau y maen nhw eisiau cymryd rhan, ac yn sicr yr hyn yr ydym ni'n ei wneud o ran brechiadau ffliw yw sicrhau bod yna gymhelliant i feddygon teulu roi'r brechiad ffliw. Cyn belled ag y bo modd, rwy'n credu bod cyfleoedd gwirioneddol yma i gyd-gyflwyno'r brechiadau ffliw a COVID, ond bydd rhywfaint o hyn yn dibynnu ar amseru a sut yr ydym ni'n gwneud y mwyaf o amseriad gweinyddu'r brechlyn, fel ein bod ni'n amddiffyn pobl ar yr adeg pan fo'r angen mwyaf am yr amddiffyniad. Mae cryn dipyn o fanylion i'w penderfynu yma, ac nid yw'r logisteg yn hawdd. Dyna pam mae gennym ni dîm ardderchog iawn sydd wir wedi deall—gwnaethon nhw gymaint yn ystod y pandemig, ac maen nhw nawr yn gwthio hynny drwy'r system frechu gyfan. Felly, mae hynny'n dda.

Yna'r model caffael canolog: rwy'n credu, unwaith eto, mai'r hyn y gwnaethom ni ei ddysgu o bandemig COVID oedd bod caffael hynny'n ganolog yn golygu ein bod ni'n gwybod yn union beth oedd yn digwydd, pwy gafodd y brechiadau, pwy oedd heb eu cael, ac y gallem ni weithio'r system o gwmpas hynny. Y broblem gyda brechiadau ffliw yn aml iawn yw eu bod yn cael eu caffael gan y meddygon teulu eu hunain, ac weithiau maen nhw'n tan-gaffael, ac mae'n rhaid iddyn nhw ddod i ofyn i ni yn ganolog i wneud yn iawn amdano. Felly, rydyn ni'n gwybod y gallwn ni ei wneud yn ganolog nawr. Mae gennym ni lawer o ffydd a hyder yn y system honno, a'r pwynt yw bod hyn i gyd yn cael ei wneud mewn partneriaeth. Nid yw'n cael ei wneud i bobl; mae'n cael ei wneud gyda phobl, ar bob lefel o lywodraeth.

O ran camwybodaeth, rhan allweddol o hyn yw'r newid digidol sy'n mynd i ddigwydd. Nawr mae gennym ni ap y GIG, bydd cyfle i bobl weld ar yr ap pa frechiadau y maen nhw wedi'u cael, ac mae cyfleoedd gwirioneddol yn sgil hynny. Rwy'n credu bod cael diogelwch ap GIG y mae modd dibynnu arno, sydd wedi cymryd—. Mae pobl yn dal i ofyn i mi, 'Pam mae wedi cymryd cyhyd, yr ap hwn?' ac rydw i wedi bod yn gofyn hynny, rwy'n gallu dweud wrthoch chi—rydw i wedi bod yn gofyn y cwestiwn yna hefyd. Ac mae rhywfaint ohono oherwydd bod angen i bobl fod yn hollol sicr y gallan nhw ddibynnu ar hyn, a bod beth bynnag y maen nhw'n ei weld ar yr ap hwnnw yn ddibynadwy. Felly, mae hynny'n ffynhonnell wybodaeth ar gyfer y dyfodol lle y gall pobl droi ati heb gael camwybodaeth.

A dim ond o ran rhaglenni dal i fyny, wel, rydyn ni'n gwneud llawer gwell ar y rhaglenni dal i fyny sydd ar gael. Rwy'n credu os ystyriwch chi'r imiwneiddiadau arferol, mae gennym ni'r brechlyn chwech mewn un y mae plant yn ei gael yn ifanc iawn, gan amddiffyn rhag difftheria, tetanws, y pas, polio, ffliw math B, hepatitis B—mae rhestr gyfan yma. Yr hyn y byddaf i'n ei wneud, os nad oes gwahaniaeth gennych chi, yw y byddaf i'n anfon peth gwybodaeth atoch chi, fel y bydd syniad gennych o ble yr ydym ni ar y rhaglen dal i fyny honno.