Adroddiad y Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:25 pm ar 26 Mai 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru 2:25, 26 Mai 2021

Dwi wedi datgan budd ynglŷn â'r cwestiwn hwn.

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru 26 Mai 2021

5. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am yr amserlen ar gyfer gweithredu argymhellion adroddiad y Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru? OQ56523

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Llafur

(Cyfieithwyd)

Pan nad yw gweithredu argymhellion y comisiwn yn dibynnu ar Lywodraeth y DU, mae cynnydd eisoes wedi ei wneud, er enghraifft trwy greu cyngor cyfreithiol Cymru. Bydd pwyllgor cyfiawnder y Cabinet yn cael ei ailsefydlu i fynd ar drywydd yr achos a wnaed gan y comisiwn dros ddatganoli plismona a chyfiawnder i Gymru.

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru

Diolch yn fawr ichi am eich ateb, Prif Weinidog. Dwi'n gobeithio y bydd modd inni weld amserlen fwy pendant am sut mae'r Llywodraeth yn bwriadu implementeiddio'r argymhellion yn ymwneud â Llywodraeth Cymru. Pan ddes i fan hyn fel bachgen ysgol yn 1999 i agoriad y Cynulliad, byddwn i byth wedi dychmygu y byddwn i'n sefyll yn Senedd Cymru yn holi cwestiwn. Rydyn ni'n ddiolchgar iawn, onid ydyn ni, i nifer o griw 1999—nifer ohonynt o bob plaid wedi gadael ar ôl y Senedd diwethaf—am y seiliau cadarn y maen nhw wedi'u gosod i ni. Dwi'n falch bod un o'r criw sy'n weddill o 1999 yn bwrw'r gwaith ymlaen gyda diwygio'r Senedd. Ond cam pwysig ymlaen, Prif Weinidog, yw sicrhau bod cyfiawnder a phlismona yn cael eu datganoli i Gymru.

Dwi'n ddiolchgar iawn i Lywodraeth Cymru am gamu i'r adwy, yn dilyn toriadau llym y Blaid Geidwadol yn San Steffan, ac am y cyfraniad anferthol maen nhw'n ei wneud i'r system gyfiawnder—mae hyd at 40 y cant o wariant ar y system gyfiawnder yn dod o fan hyn. Ond, mae hynny'n creu problem, problem y gwnaeth yr Arglwydd Thomas ei chodi yn yr adroddiad, a hynny yw problem craffu. Does dim digon o graffu yn digwydd am y gwariant sylweddol sy'n dod o Lywodraeth Cymru. Sut byddech chi, fel Llywodraeth, yn hyrwyddo craffu pellach ar y gwariant sylweddol yna sy'n gwneud impact mawr ar fywydau cymaint o bobl yng Nghymru? Diolch yn fawr. 

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Llafur 2:28, 26 Mai 2021

Diolch yn fawr i Rhys ab Owen am ei gwestiwn cyntaf ers iddo fe gael ei ethol. Hoffwn gydnabod hefyd arbenigedd penodol Rhys ab Owen yn y maes hwn ar ôl y gwaith roedd e wedi'i wneud i helpu greu adroddiad comisiwn Thomas fel rhan o'r tîm ysgrifenyddiaeth. Mae safbwynt Llywodraeth Cymru yn glir. Rydym ni'n credu y dylid datganoli cyfiawnder. I ni, nid yw'n fater mwyach o ofyn a ddylai hynny ddigwydd, ond sut a phryd.

Yn y maes craffu, dwi wedi gofyn i'r Cwnsler Cyffredinol arwain yn y maes yma. Fe fydd yn cadeirio is-bwyllgor y Cabinet ar adroddiad Thomas ac ar gyfiawnder, a bydd cyfleon dwi'n siŵr i Aelodau ofyn cwestiynau iddo fe am yr amserlen, am y gwaith rydyn ni'n ei wneud yn fewnol yng Nghymru o ran yr argymhellion yn yr adroddiad sydd yn ein dwylo ni, ond hefyd i ofyn cwestiynau am y gwaith rydyn ni'n mynd i'w wneud i drio tynnu Llywodraeth y Deyrnas Unedig i mewn unwaith eto i'r sgwrs ar yr adroddiad—adroddiad a oedd wedi gwneud yr achos dros ddatganoli yn y maes cyfiawnder mor glir i ni i gyd.