1. Ethol Llywydd o dan Reol Sefydlog 6

– Senedd Cymru am 3:05 pm ar 12 Mai 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Eitem 1, felly: ethol y Llywydd, o dan Reol Sefydlog 6.

(Cyfieithwyd)

Eitem 1, ethol y Llywydd, o dan Reol Sefydlog 6. Felly, gwahoddaf enwebiadau, o dan Reol Sefydlog 6.6.

(Cyfieithwyd)

Diolch. Mae Lynne Neagle wedi enwebu Elin Jones. A oes gennym Aelod o grŵp gwleidyddol gwahanol i eilio'r enwebiad?

Photo of Siân Gwenllian Siân Gwenllian Plaid Cymru

Pleser gen i ydy eilio yr enwebiad yna.

Diolch yn fawr.

(Cyfieithwyd)

A oes unrhyw enwebiadau eraill?

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Ceidwadwyr

(Cyfieithwyd)

Hoffwn enwebu Russell George ar gyfer swydd y Llywydd. Fel cyn Gadeirydd pwyllgor, mae Russ wedi profi ei fod yn deg ac yn ddiduedd. Mae Russ wedi bod yn rhan annatod o'r Senedd hon ers 10 mlynedd bellach, ac mae'r holl Aelodau'n gwybod y byddai'n gofalu am eu buddiannau yn gyfartal ac yn deg. Gobeithio y gall yr Aelodau gefnogi Russell George fel Llywydd.

(Cyfieithwyd)

Diolch. A oes gennym Aelod o grŵp gwleidyddol gwahanol i eilio'r enwebiad?

Photo of Alun Davies Alun Davies Llafur

Rydw i'n eilio'r enwebiad.

Diolch, Alun Davies.

(Cyfieithwyd)

A oes unrhyw enwebiadau eraill? Mae gennym fwy nag un enwebiad. Hoffwn ofyn i bob ymgeisydd wneud cyfraniad byr, yn y drefn y cawsant eu henwebu. Elin Jones.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

Diolch, gadeirydd, clerc. Dwi'n ddiolchgar am yr enwebiad ac am yr eilio, a dwi'n derbyn yr enwebiad hynny. Dwi eisiau llongyfarch pob un Aelod sydd wedi cael ei ethol yma i'r Senedd, i'r chweched Senedd. Mae nifer fawr ohonoch chi'n wynebau newydd, a dwi'n eich llongyfarch chi'n enwedig, a rhai ohonom ni wedi cael ein hethol am y chweched tro; pedwar ohonom ni, ond mae'r class of 1999 yn shrinco'n gyflym. Felly, ychydig iawn ohonom ni sydd ar ôl.

Dwi'n edrych o fy nghwmpas i a dwi'n gweld Senedd sydd wedi ei hethol sy'n teimlo'n gadarn, gyda phob un wedi ei ethol i gefnogi bodolaeth ein Senedd genedlaethol ni, a'r mwyafrif yma eisiau gweld grymuso'r Senedd hefyd.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 3:07, 12 Mai 2021

(Cyfieithwyd)

Yr wythnos diwethaf, gosododd pobl Cymru eu hawdurdod ar eu Senedd. Bydd y chweched Senedd hon yn rhydd i ganolbwyntio ar y gwaith sydd i'w wneud, heb ddim i dynnu ei sylw'n ddiangen. Fel eich Llywydd, hoffwn alluogi craffu cadarnach ar y Llywodraeth, hoffwn sicrhau gwell cyfleoedd ar gyfer cyfraniad y meinciau cefn o bob plaid, a hefyd archwilio pob math o ffyrdd y gallwn weithio mewn ffyrdd newydd, arloesol.

Etholiad rhwng cymdogion yw'r etholiad hwn ar gyfer swydd y Llywydd—Aelod Sir Drefaldwyn ac Aelod Ceredigion. Rwy'n tybio y byddem, mewn dyddiau a fu, wedi datrys hynny drwy ornest ar doriad gwawr ar fynyddoedd Pumlumon, ond mae hyn yn teimlo'n llawer mwy diogel a bydd y ddau ohonom byw i adrodd yr hanes, Russell.

Felly, byddai'n fraint cael gwasanaethu fel eich Llywydd yn y Senedd hon. Ac fe ddywedaf hyn am y tro olaf un y mis Mai hwn: pleidleisiwch drosof fi os gwelwch yn dda.

(Cyfieithwyd)

Russell George.

Photo of Russell George Russell George Ceidwadwyr

(Cyfieithwyd)

Diolch, Gadeirydd. A gaf fi ddiolch i'm cymydog am y sylwadau caredig hynny? A gaf fi ddiolch i Laura Anne Jones am yr enwebiad, ac i Alun Davies am eilio'r enwebiad? Rwy'n falch iawn o dderbyn yr enwebiad hwnnw y prynhawn yma.

Os caf fy ethol yn Llywydd, gall yr Aelodau fod yn sicr y bydd yr holl benderfyniadau wedi'u gwreiddio yn y Rheolau Sefydlog. Gallaf ddweud yn sicr yr hoffwn feddwl y gallai holl Aelodau Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau dystio i'r ffordd annibynnol a diduedd y gweithredais fel Cadeirydd. Fel Llywydd, buaswn yn arfer annibyniaeth drwyadl wrth ymdrin â materion yn y Senedd hon; ni fyddaf yn mynychu cyfarfodydd grŵp y Ceidwadwyr os caf fy ethol yn Llywydd.

Nid oes gennyf agenda wleidyddol, ar wahân i wasanaethu'r Aelodau'n gyfartal ac yn deg, a byddaf yn parchu barn yr Aelodau ynglŷn â'r hyn sy'n digwydd nesaf gyda diwygiadau etholiadol posibl. Nid wyf am rwystro newid, ond ni fyddaf ychwaith yn sbardun i'r newid hwnnw. Gwnaf fwy i sicrhau rôl i lais Aelodau'r meinciau cefn. Ceisiaf gynyddu nifer y cynigion ar gyfer deddfwriaeth gan Aelodau preifat, a ddisgynnodd yn sylweddol yn ystod y pedwerydd a'r pumed Senedd, a bwriadaf gynyddu nifer y slotiau siarad i Aelodau meinciau cefn y Llywodraeth yn enwedig mewn dadleuon.

Nid yw'r grŵp Ceidwadol erioed wedi cael neb yn rôl y Llywydd a dim ond unwaith y cafwyd Dirprwy Lywydd o'u plith. Rhaid i'r Senedd hon fod yn fwy cynhwysol, yn enwedig gan mai ni, yn amlwg, yw'r ail blaid yn y Siambr hon. Rwy'n credu bod pob Senedd yn wahanol ac mae angen adlewyrchu hyn ym mhob Senedd hefyd. Felly, os caf fy ethol yn Llywydd, rwy'n addo na fyddaf yn sefyll am ail dymor. Gobeithio y gwnaiff yr Aelodau roi ystyriaeth ddifrifol i fy nghefnogi yn y bleidlais y prynhawn yma.

(Cyfieithwyd)

Diolch. Rwyf am atal y cyfarfod yn awr i gynnal y bleidlais gyfrinachol. Bydd y pleidleisio'n digwydd yn y Neuadd. Ni fydd y bleidlais yn cau hyd nes y bydd yr holl Aelodau sy'n bwriadu pleidleisio wedi gwneud hynny. Bydd yr Aelodau yn y Siambr yn mynd i bleidleisio yn gyntaf, ac yna'r Aelodau o swyddfeydd ar yr ail lawr, ac yn olaf, y trydydd llawr yn Nhŷ Hywel. Arhoswch wrth eich desgiau nes i chi gael eich galw i bleidleisio. Bydd tywyswyr yn helpu i gyfeirio'r Aelodau i'r Neuadd. Mae canllawiau pellach ar gyfer y broses hon wedi'u hamlinellu yn y ddogfen a ddosbarthwyd i'r Aelodau, a gofynnaf i'r Aelodau atgoffa eu hunain o'r canllawiau hynny.

Fel clerc, fi sy'n gyfrifol am oruchwylio'r pleidleisio a'r cyfrif. Ar ôl gorffen cyfrif y bleidlais gyfrinachol, cenir y gloch fel y gallwn ailymgynnull yn y Siambr ac ar Zoom ar gyfer cyhoeddi'r canlyniad. Rwy'n atal y cyfarfod yn awr.

Ataliwyd y Cyfarfod Llawn am 15:11.

Ailymgynullodd y Senedd am 15:50, gyda Manon Antoniazzi yn y Gadair.

Trefn. Dyma ganlyniad y bleidlais gyfrinachol: Elin Jones 35 pleidlais, Russell George 25 pleidlais, neb yn ymatal, cyfanswm 60. Rwyf felly'n datgan, yn unol â Rheol Sefydlog 6.9, fod Elin Jones wedi cael ei hethol yn Llywydd y Senedd. Byddaf yn atal y cyfarfod am gyfnod byr cyn i'r Llywydd ddod i'r Gadair. [Cymeradwyaeth.]

Ataliwyd y Cyfarfod Llawn am 15:51.

Ailymgynullodd y Senedd am 15:53, gyda'r Llywydd (Elin Jones) yn y Gadair.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 3:53, 12 Mai 2021

Dyma ni'n ailddechrau'r cyfarfod, felly. Diolch ichi i gyd am y gefnogaeth ac am gael fy ethol yn Llywydd unwaith eto. Diolch yn fawr iawn.