6. Dadl: Brexit a'r Diwydiant Pysgota

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 3 Gorffennaf 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Ceidwadwyr 5:33, 3 Gorffennaf 2018

(Cyfieithwyd)

Dim ond eisiau gwneud cyfraniad oeddwn i ar sail peth o'r dystiolaeth a gyflwynwyd i'r Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol, yr wyf yn aelod ohono—a pheth o'r dystiolaeth honno mor ddiweddar â ddoe—ac i ofyn i Lywodraeth Cymru sut y mae ystyried hyn ochr yn ochr ag adroddiad Canolfan Polisi Cyhoeddus Cymru. A gaf i ddechrau drwy ddweud, er hynny, fy mod i'n credu mai hon yw un o ddadleuon cyntaf Llywodraeth Cymru ynglŷn â Brexit—os nad y cyntaf—sy'n cynnwys y gair 'cyfleoedd', sy'n air cadarnhaol, er bod hynny yn nheitl yr adroddiad sydd wedi ei ysgogi? Credaf, o'r diwedd, ei bod yn ymddangos ein bod wedi cyrraedd man lle y gallwn ni ddechrau sôn am gyfleoedd i'w hennill o Brexit synhwyrol, ar ôl blynyddoedd o sôn am ddim byd ond anobaith a gwae yn y Siambr hon.

Nawr, rwy'n credu bod angen inni ddechrau canolbwyntio a dechrau cynllunio ar gyfer creu cyfleoedd, gan ystyried y ffaith—gan gofio'r ffaith, wrth gwrs— nad ydym ni'n gwybod lle efallai y down ni o hyd iddyn nhw ar yr adeg hon yn y trafodaethau. Oherwydd pa un a ydych chi'n ystyried hyn i fod yn friwsion a lludw, neu yn balmentydd aur y strydoedd, does dim ots gennyf fi; dim ond eisiau inni ddechrau gwneud hynny wyf i, ac i gydnabod nad oes yn rhaid dewis rhwng masnach rydd â'r UE a masnach rydd â gweddill y blaned, ac i gefnogi Prif Weinidog y DU yn ei hymdrechion i gael y gorau o'r ddau. Oherwydd allwn ni ddim bwyta egwyddorion, ac ni all anhyblygrwydd dorri ein syched, ac fe allwn ni adael yr Undeb Ewropeaidd gyda chytundeb masnach rydd cynhwysfawr a bwydlen ymarferol na fydd yn plesio'r eithafwyr ar y naill begwn na'r llall, ond a all gadw'r ddwy garfan wrth y bwrdd, yn iach, wedi bwyta eu gwala, ac yn rhydd i fwyta wrth fyrddau eraill.

Nawr, does dim dwywaith fod rhyddhau fflyd pysgota'r DU yn un o'r cyfleoedd hynny, a, gan gydnabod bod anfodlonrwydd gyda chwotâu, yn ein Pwyllgor, dywedwyd wrthym ni gan yr Athro Richard Barnes, bod ymbellhau o'r cyfandir yn bendant yn ddewis deniadol ar gyfer pysgodfeydd. Ac yn enwedig yng Nghymru, lle efallai y gallem ni ystyried trafod syniadau o ran sut y gallwn ni wneud y mwyaf o hyn—a yw'n ddichonadwy, hyd yn oed, i gynyddu'r rhan fach honno o'n fflyd bysgota nad yw cwotâu yn effeithio arni ar hyn o bryd. Wrth gwrs, bydd angen llais penderfynol o Gymru i gyflawni hynny—rhywun sydd â rhywbeth buddiol i'w ddweud. Ond mae hynny'n wir hefyd, Ysgrifennydd y Cabinet, am ein cychod llai, ac rwy'n falch eich bod chi wedi sôn am hynny'n gynharach, oherwydd, yn amlwg, mae 90 y cant o'r pysgod a ddelir yn nyfroedd Cymru wedi eu heithrio o system gwota yr UE, fel rydym ni wedi clywed eisoes. Bydd y llais cryf hwnnw yn arbennig o bwysig ar gyfer cymorth amgylcheddol wedi'i deilwra hefyd, ac rwy'n ategu'r hyn, mewn gwirionedd, y mae David Melding a Jenny Rathbone wedi'i ddweud am bwysigrwydd pysgota cynaliadwy a'r amgylchedd pysgota ar gyfer hyn.

Clywsom yn ein pwyllgor ddoe fod y fforymau gweinidogol sy'n dod â'r Ysgrifenyddion Cabinet, Gweinidogion perthnasol ac ati o'r pedair gweinyddiaeth genedlaethol at ei gilydd i helpu i lywio'r JMC (EN) yn gweithio'n arbennig o dda yn achos DEFRA. Fe wnaethoch chi sôn am y sgyrsiau hynny, Ysgrifennydd y Cabinet, yn eich araith agoriadol, a gobeithio y gallwch chi gadarnhau wrthym fod y berthynas honno'n un dda ac y clywir eich llais yn ystod y sgyrsiau a gewch chi. Gan fy mod i'n Aelod, wrth gwrs, sy'n cynrychioli rhanbarth Gorllewin De Cymru, gyda'i arfordir yn gyforiog o bysgod cregyn, yn enwedig yn y gorllewin, bydd fy etholwyr yn eich dwyn i gyfrif am y sicrwydd a roesoch chi heddiw, na fydd stociau di-gwota yn cael eu hanwybyddu wrth geisio dylanwadu ar Lywodraeth y DU o ran y darlun mwy a chyffrous hwnnw.

Rydym ni hefyd wedi clywed, ers ddoe, mai dim ond £2.1 miliwn y mae cronfa bontio Brexit Llywodraeth Cymru—ac mae honno'n £50 miliwn dim ond ar gyfer eleni—wedi ei dalu i'r sector bwyd hyd yma er mwyn ei ddiogelu rhag effeithiau Brexit. Nawr, dywedodd yr Athro Barnes—ac rwy'n credu y byddwn ni'n cytuno â hyn, oni fyddwn—mai'r pwysigrwydd pennaf yw gwneud yn siŵr bod marchnad ar gyfer ein cynhyrchion pysgota. Mae'r cyfnod pontio yn gyfnod i ddechrau edrych am y marchnadoedd newydd hynny, y cyfleoedd newydd hynny, hyd yn oed os na allwn ni eu defnyddio ar unwaith. Felly, gellir defnyddio'r gronfa bontio hon o £50 miliwn i ddechrau edrych am farchnadoedd newydd, cynllunio sut y gallem ni ddechrau edrych yn awr am y cyfleoedd hynny, a manteisio ar y cysylltiadau y mae Llywodraeth Cymru wedi eu haddo inni drwy ei rhwydwaith o swyddfeydd ledled y byd. Rwy'n annog ein fflyd bysgota, a'n holl gynhyrchwyr bwyd a diod, mewn gwirionedd, nid yn unig i gydnabod yr heriau sydd ynghlwm â'r sawl gwahanol fath o Brexit sy'n bosibl, fel y cyfeirir ato yn y cynnig, ond i ddechrau meddwl am y cyfleoedd ac i ddefnyddio peth o'r £50 miliwn i ddechrau eu canfod. Diolch.