4. Pa drafodaethau y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi’u cael ag Estyn ynghylch y cylch nesaf o arolygiadau? OAQ(5)0093(EDU)

Mae Estyn yn llwyr gyfrifol am gynllunio eu gwaith arolygu. Mae’r arolygiaeth yn cyflwyno newidiadau i drefniadau arolygu ar gyfer ysgolion a darparwyr eraill o fis Medi 2017 ymlaen er mwyn helpu i ysgogi gwelliant a chefnogi arloesedd. Mae’r arolygiaeth wrthi’n datblygu trefniadau arolygu newydd hefyd ar gyfer gwasanaethau addysg awdurdodau lleol.

Diolch yn fawr, Weinidog. Dangosodd yr adroddiad blynyddol diweddaraf gan y prif arolygydd ysgolion fod llawer gormod o amrywiaeth o ran safonau addysgu, dysgu ac arweinyddiaeth mewn ysgolion ledled Cymru. O ystyried hynny, a yw’r Gweinidog yn bryderus nad yw Estyn yn cynllunio neu’n arolygu awdurdodau addysg lleol yn y cylch arolygu nesaf? Yn lle hynny, mae’n bwriadu canolbwyntio ar y consortia rhanbarthol.

Mae’n bwysig cydnabod, pe bai hynny’n wir, efallai y byddai gan bobl bryderon, ond gadewch i mi ddweud hyn: mae Estyn yn parhau i gyfarfod ag awdurdodau lleol, awdurdodau addysg lleol, er mwyn parhau i gynnal trafodaethau gyda hwy am y math o gymorth sydd ei angen arnynt; mae’r cynadleddau gwella sydd wedi’u cynnal ledled Cymru ar hyn o bryd yn cael eu cynllunio i edrych eto ar y ffordd rydym yn arolygu awdurdodau addysg lleol; ac nid yw’n wir i ddweud na fydd unrhyw berthynas rhwng Estyn ac awdurdodau addysg lleol am y cyfnod o amser y mae’r Aelod yn cyfeirio ato. Ac mae’n bwysig felly nad ydym yn dod i ormod o gasgliadau rhy fawr o’r datganiad hwnnw. Bydd perthynas yn parhau rhwng Estyn ac awdurdodau addysg penodol lle y mae angen y cymorth hwnnw, a bydd cyfarfodydd rhwng Estyn ac awdurdodau addysg lleol yn parhau drwy gydol y cyfnod hwn.

Weinidog, mae adroddiad diweddaraf Estyn hefyd yn tynnu sylw at y ffaith nad yw’r deilliannau arolygu ar gyfer ysgolion arbennig ddim cystal o gymharu â’r blynyddoedd blaenorol. Mae’r canlyniadau ar gyfer unedau cyfeirio disgyblion yn parhau i fod yn wael. Yn sgil hyn, pa gamau penodol mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wella canlyniadau mewn ysgolion arbennig, ac mewn unedau cyfeirio disgyblion?

Rydw i’n gobeithio y bydd y gefnogaeth sydd ei hangen ar ysgolion arbennig yn cael ei chynnig gan y consortia ac eraill lle mae hynny yn angenrheidiol. Rydw i’n deall ac yn derbyn y pwynt sydd wedi cael ei wneud gan yr Aelod, ac rydw i’n meddwl bod y system o adolygu sydd gennym ni yn un sy’n gryf ac yn gweithio, ac oherwydd hynny rydym ni’n deall y sefyllfa a fydd gan rai ysgolion arbennig, ac mi fydd yr ysgolion yn cael y gefnogaeth sydd ei hangen arnyn nhw i wella.