Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 7 Mawrth 2017.
Yn fy nghyfraniad heddiw rwyf am siarad am y goblygiadau i fenywod o adael yr Undeb Ewropeaidd. Rwyf am ddechrau gyda’r cronfeydd strwythurol Ewropeaidd. Mae’r cronfeydd strwythurol Ewropeaidd yn werth £2 biliwn i Gymru rhwng 2014 a 2020. Mae'r Trysorlys wedi gwarantu y bydd pob prosiect a ddechreuwyd cyn i'r DU adael yr UE yn cael eu hariannu'n llawn nes eu cwblhau. Ond nid ydym yn gwybod beth sy'n mynd i ddigwydd ar ôl hynny. Nid ydym yn gwybod beth fydd y polisi rhanbarthol ar ôl i ni adael. Yn amlwg, rydym yn cael y trafodaethau yma yng Nghymru i geisio dylanwadu ar beth fydd hynny, ond nid ydym yn gwybod. Ond, rydym yn gwybod y bydd yn cael effaith fawr ar fenywod.
Mae cydraddoldeb rhywiol wedi bod yn un o amcanion craidd yr Undeb Ewropeaidd erioed. Ers i'r DU ymuno ym 1973, mae aelodaeth wedi helpu i sicrhau gwelliannau o ran cydraddoldeb cyflog, amddiffyn rhag gwahaniaethu, gofal plant, absenoldeb rhieni a gofal i fenywod beichiog a mamau newydd. Hefyd, mae cydweithrediad rhyngwladol ar draws yr Undeb Ewropeaidd wedi helpu i fynd i'r afael ag anffurfio organau cenhedlu menywod, oherwydd mae angen cydweithio ar faterion megis anffurfio organau cenhedlu menywod. Fel y gwyddom, mae'n digwydd yng Nghymru. Rydym yn gwybod ei fod yn digwydd yng Nghaerdydd. Nododd pwyllgor diweddar yng Nghaerdydd achosion lle mae anffurfio organau cenhedlu menywod wedi digwydd. Felly, mae'n hanfodol ein bod yn gweithio ar y cyd ar y mater hwn.
Ceir cydweithredu rhyngwladol hefyd ar fasnachu mewn pobl. Rydym yn gwybod bod merched yn llawer mwy tebygol o gael eu masnachu i'r diwydiant rhyw. Yn wir, mae’r UE yn dweud bod 30,146 o bobl wedi eu cofrestru fel dioddefwyr masnachu mewn pobl ar draws yr UE 28 genedl yn ystod y tair blynedd hyd at 2013; roedd 80 y cant o'r dioddefwyr yn fenywod; 69 y cant o'r holl rai sy'n cael eu masnachu wedi dioddef camfanteisio rhywiol; ac roedd mwy na 1,000 o blant sy'n ddioddefwyr yn cael eu masnachu ar gyfer camfanteisio rhywiol. Felly, mae angen inni fod mewn sefyllfa lle y gallwn weithio ar y cyd ar y materion hynny. Pan fyddwn yn gadael yr UE, mae'n rhaid i ni sicrhau bod y ffyrdd cydweithredol hyn o weithio yn dal i fod gennym, gan ei bod yn hanfodol i’r menywod hyn sydd mewn sefyllfaoedd agored i niwed ein bod yn gwneud hynny.
Bydd gadael yr UE yn golygu colli arian a dargedwyd ar gyfer cydraddoldeb rhwng y rhywiau. Yn 2012, roedd 28 y cant o gyllideb cymorth yr UE yn cynnwys cydraddoldeb rhwng y rhywiau neu rymuso menywod fel amcan allweddol. Dyma beth sydd wedi cael ei ysgrifennu yn holl waith yr UE, ei holl bolisïau—cydnabyddiaeth o'r anghydraddoldebau sy’n bodoli. Pan fyddwn yn gadael yr UE, mae'n rhaid i ni sicrhau nad ydym yn colli'r holl waith da sydd wedi cael ei gyflawni. Yn ogystal â hyn, bydd unrhyw ddirywiad economaidd yn taro menywod galetaf. Mae'r holl dystiolaeth wedi dangos, pan fydd pethau'n mynd yn anodd, mai menywod sy'n dioddef fwyaf. Dyna yn sicr beth sydd wedi digwydd gyda thoriadau'r Torïaid. Mae adroddiad 2015 gan yr LSE yn dangos bod 78.9 y cant o doriadau lles wedi digwydd i fenywod, yn enwedig rhieni sengl, ac mae menywod duon a lleiafrifoedd ethnig hefyd yn cael eu heffeithio yn anghymesur. [Torri ar draws.]
Mae Cymdeithas Fawcett wedi galw am gael menyw ar dîm negodi Brexit, o ystyried bod y triawd presennol i gyd yn ddynion, sy'n cynnwys, wrth gwrs, David Davis, Liam Fox a Boris Johnson. Rwy’n meddwl bod angen i ni gael menyw yno i geisio negodi. Hynny yw, mae’r trafodaethau hyn mor bwysig i fenywod. Beth bynnag fydd yn digwydd ar ôl Brexit, mae'n rhaid i ni sicrhau nad yw'r enillion a sicrhawyd wedi ymdrech galed dros fenywod yn cael eu colli ac nad yw’r themâu trawsbynciol sydd wedi'u hymgorffori yn y cronfeydd strwythurol Ewropeaidd, er enghraifft, yn cael eu colli.
Mae'r Pwyllgor Dethol Menywod a Chydraddoldebau yn San Steffan wedi gwneud argymhellion ôl Brexit. Un ohonynt yw y dylid cael cymal ar gydraddoldeb yn y Bil diwygio mawr, ac rwy’n meddwl fod hwnnw’n awgrym synhwyrol iawn. Maen nhw wedi awgrymu hefyd y dylai’r Senedd a'r llysoedd ddatgan a yw deddfau newydd yn gydnaws ag egwyddorion cydraddoldeb. Unwaith eto, credaf fod hwn yn argymhelliad pwysig iawn, oherwydd rydym yn symud i sefyllfa lle na fydd gennym unrhyw sicrwydd y bydd cydraddoldeb wedi’i ysgrifennu mewn deddfwriaeth, mewn unrhyw bolisi rhanbarthol yn y dyfodol, mewn cydweithrediad rhwng y gwledydd. Felly, rwy’n credu bod yn rhaid i ni ddefnyddio popeth o fewn ein gallu i wneud hynny. Nid oes unrhyw amheuaeth bod yr Undeb Ewropeaidd, a’n haelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd, wedi bod yn fantais enfawr i fenywod ac mae wedi ein helpu i gymryd camau mawr ymlaen.