5. 4. Dadl: Yr Ail Gyllideb Atodol 2016-17

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:58 pm ar 7 Mawrth 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Ceidwadwyr 3:58, 7 Mawrth 2017

(Cyfieithwyd)

A gaf i groesawu trafodaeth heddiw ar y gyllideb atodol? Yn ôl pob tebyg nid y gyllideb sy'n cael y sylw mwyaf yn y byd gan y wasg—o leiaf yn y DU —yr wythnos hon. Mae’r Ceidwadwyr Cymreig yn cydnabod bod y gyllideb hon yn cynnwys proses reoli yn ystod y flwyddyn gyda’r nod o gyfochri adnoddau â blaenoriaethau—y broses braidd yn anodd honno, fel y cyfeiriodd Ysgrifennydd y Cabinet ati yn ei sesiynau gyda'r Pwyllgor Cyllid. Rydym hefyd yn cydnabod y cynnydd sy'n deillio o wariant uwch y Llywodraeth a throsglwyddiadau eraill a gafodd eu hystyried. A gaf i hefyd gytuno â sylwadau Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid? Cawsom nifer o sesiynau defnyddiol yn y pwyllgor yn edrych ar hyn ac yn nodi llawer o'r meysydd y cyfeiriodd y Cadeirydd atynt, yn enwedig yr hyn y cyfeiriwyd ato gan argymhelliad 1, sy'n cwestiynu effeithiolrwydd gweithredu Bil cenedlaethau’r dyfodol. Rwy’n credu bod cwestiwn ehangach yn y fan yma am y ddeddfwriaeth y mae'r Cynulliad yn ei phasio, a pha un a yw mewn gwirionedd yn cyflawni'r hyn y mae'n bwriadu ei wneud ar lawr gwlad. Mae llawer o'r lleisiau dan sylw—. Mae llawer o'r pryderon a leisiwyd, ddylwn i ddweud, ar adeg pasio’r Bil fel petaent yn dwyn ffrwyth. Rydym angen i Lywodraeth Cymru ail-ymroi i sicrhau bod y ddeddfwriaeth hon yn cael ei hymgorffori'n briodol o fewn diwylliant gwneud penderfyniadau Llywodraeth Cymru. Ni ddylai fod yn ychwanegyn yn unig; dylai fod yno ar bob lefel, a dylai gael ei hystyried felly.

Rwyf am adael argymhelliad 2 ar y gronfa buddsoddi i arbed i’m cydweithiwr Mike Hedges—nid wyf yn gwybod hyn fel ffaith, ond rwyf yn siŵr ei fod am ddweud rhywbeth amdano; ydi, gallaf ddweud wrth ei wên ei fod —heblaw i ddweud fy mod yn credu bod buddsoddi i arbed wedi bod yn gynllun da yn y gorffennol ac yn cyflawni canlyniadau.

Yr hyn sy’n peri mwy o bryder, yn fy marn i, ac mae hyn yn dilyn ymlaen o rai o'r sylwadau a wnaed gan Adam Price, yw mater tryloywder. Rydym yn dychwelyd at hyn dro ar ôl tro, ym maes trafodaethau ar y gyllideb ond hefyd mewn meysydd eraill yr ydym yn eu trafod yma. Cyfeirir ato yn argymhelliad 3, yn benodol yn yr achos hwn diffyg tryloywder ynghylch y cyllid a ddyrannwyd yn y portffolio iechyd, llesiant a chwaraeon, a'r rhesymau dros y penderfyniadau ariannu sy’n aml fel petaent yn fwy adweithiol ac yn gysylltiedig ag ymdrin â phroblemau wrth iddynt ymddangos yn hytrach na mynd at wraidd y problemau hyn.

Mae Llywodraeth Cymru yn gallu, ac mae'n debygol y bydd, yn dadlau mai cyllideb atodol yw hon—ail gyllideb atodol—felly efallai na ddylem fod yn disgwyl gormod o hyn heddiw. Ond, mae'n gyllideb serch hynny ac mae'n gwneud rhai newidiadau allweddol i'r sefyllfa a oedd gennym o'r blaen. Felly, rydym yn edrych i weld bod newidiadau yn cael eu cefnogi’n dda gyda thystiolaeth dda, ac rydym yn sicr yn edrych, fel y dywedodd y Pwyllgor Cyllid, i’r newidiadau hyn gael eu holrhain ac i fod yn amlwg mewn prosesau pennu cyllidebau yn y dyfodol. Rydym wedi bod yn galw am hyn ers peth amser, ac yr ydym wir am weld tystiolaeth bendant a chadarn ar gyfer hyn wrth i ni symud ymlaen.

Gan droi at y rhan sy’n ymdrin â ffyrdd yn adroddiad y Pwyllgor Cyllid, unwaith eto crybwyllodd Adam Price y £15 miliwn ar gyfer ffordd gyswllt dwyrain y bae. Fel yr wyf wedi ei ddweud yn y cyllidebau blaenorol, nid yw hyn wrth gwrs ar gyfer ffordd gyswllt dwyrain y bae i gyd—mae ar gyfer un rhan o un adran o'r ffordd gyswllt a fydd yn dod i ben ar y cylchfan i unman, fel y’i gelwir, ar Rover Way. Rwyf wedi cael problemau gyda hyn yn y gorffennol—ac rwyf yn dal i gael. Rwy’n cefnogi’r ffordd yn ei chyfanrwydd, ond rwyf yn cwestiynu a fydd gwerth am arian wrth gyflwyno un rhan o'r ffordd honno yn y tymor byr. Mae potensial i rai problemau tagfeydd mawr gael eu symud i rywle arall yng Nghaerdydd heb unrhyw gynlluniau ar gyfer y dyfodol i barhau i adeiladu gweddill y ffordd honno.

O ran y £22 miliwn ar gyfer datblygu llwybr yr M4, mae’r saga yn parhau yn y fan honno, onid yw hi? Roedd y pwyllgor yn pryderu nad oedd digon o wybodaeth yn y gyllideb am y £22 miliwn hwn. I fod yn deg, fe wnaeth Ysgrifennydd y Cabinet, yn y sesiwn dystiolaeth, roi rhagor o fanylion, ond nid oeddent yno ar y dechrau. Rwy’n deall bod yr arian hwn ar gael i ddarparu cefnogaeth ar gyfer mwy o waith ar gyfer yr ymchwiliad cyhoeddus ac i ymdrin â nifer uwch na'r disgwyl o wrthwynebiadau. Nid wyf yn hollol siŵr pam y disgwylid y byddai nifer is o wrthwynebiadau, oherwydd nid yw'r cynllun y lleiaf dadleuol yn y byd.  Credaf y gellid bod wedi cynnwys hynny ar y dechrau.

Fel yr wyf yn dweud, i gloi, Lywydd, rwyf yn gobeithio y gall cyllidebau yn y dyfodol weld gwell tryloywder—y greal sanctaidd i'r Pwyllgor Cyllid. Fel y dywedais ar y dechrau, mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn cydnabod y rhesymeg y tu ôl i'r penderfyniadau a wnaed yn yr ail gyllideb atodol hon a’r trosglwyddiadau cyllid dan sylw. Fodd bynnag, gan fod gennym broblemau â thryloywder a bod gennym broblemau â'r gyllideb wreiddiol y mae'r ddwy gyllideb atodol wedi eu seilio arni, ni allwn gefnogi'r gyllideb atodol hon.